وضعیت جنین
در هفته هفدهم بارداری فرزند دلبند شما به اندازه یک انار است! اگر می‌توانستید صورت نوزادتان را ببینید، متوجه رشد مژه‌ها و ابروها در صورت او می‌شدید و اگر می‌توانستید دست او را بگیرید، می‌دیدید که اثر انگشت منحصر به فرد خودش را دارد. هرچند سر نوزادتان هنوز کمی بزرگ است، اما بدن، بازوها و پاهای او به سرعت در حال رشد هستند و تناسب بیشتری پیدا می‌کنند. چشم‌های نوزادتان می‌توانند حرکت کنند، هرچند که پلک‌هایشان هنوز بسته است و تا پایان سه ماهه دوم هم بسته باقی می‌مانند.
اندازه جنین
قد: ۱۴ سانتی متر
وزن: ۱۴۲ گرم
از این هفته حتما حواستان به حرف‌هایی که می‌زنید باشد او هرچه بگویید، می‌شنود. پس بهتر است با فکر صحبت کنید و از جملات مثبت و امید بخش استفاده کنید. جنین این هفته کمی چاق‌تر به نظر می‌رسد برای اینکه بافت چربی زیر پوستش را می‌گیرد. بافت چربی در سوخت و ساز بدن و تولید حرارت نقش زیادی دارد. در این هفته ۸۹ گرم از وزن کودک را آب و ۵ گرم را چربی تشکیل می‌دهد.
جنین به طور مداوم با لگد زدن، مشت زدن و گردش به اطراف رحم مادر به ورزش کردن مشغول است. این فعالیت ها باعث می‌شود مفاصل او به شکل کامل حرکت کنند. غضروف‌هایش در حال سفت شدن هستند و آماده تبدیل به استخوان هستند اما استخوان ها انعطاف‌پذیری خود را حفظ خواهند کرد تا خروج نوزاد از کانال زایمان راحت تر باشد. در این هفته اگر جنین شما دختر باشد تخمک‌ها و اگر پسر باشد اسپرم‌ها تکامل پیدا می‌کنند. در جنین دختر پیش از تولد میلیون‌ها تخمک رشد می‌کنند. در جنین پسر هم در انتهای شکم بیضه‌ها رشد پیدا می‌کنند و در انتهای حاملگی بیضه‌ها در کیسه بیضه قرار می‌گیرند.
در این هفته تشکیل جوانه‌های چشایی در دهان فرزندتان ادامه دارد. اگرچه پوست هنوز بسیار نازک و شفاف است اما غدد تعریق در پوست در حال تشکیل شدن است. رشد طول و ضخامت بند ناف نیز ادامه دارد. ممکن است برخی از نوزادان به بند ناف چنگ بزنند و آن را در دستشان بگیرند؛ اما نگران نباشید، جنین هرگز بند ناف را به شکلی فشار نمی‌دهد که رساندن اکسیژن و مواد غذایی به او متوقف شود.
جنین شما روزانه حدود یک لیتر از مایع آمنیوتیک را می بلعد که این کار در کنار سایر عوامل، به رشد کیسه‌های هوا در ریه‌های او کمک می‌کند. قلب به سرعت می‌تپد و ضربان آن به اندازه‌ای است که می توان توسط گوشی پزشکی آن را شنید.
وضعیت مادر در هفته هفدهم بارداری
در هفته هفدهم بارداری احساس می‌کنید شکمتان بزرگ‌تر از قبل شده است. حالا با پیشرفت حاملگی رحم گرد و مدور شده به تدریج شکل تخم‌مرغ به خود می‌گیرد که دلیل آن رشد سریع طولی رحم است. در این مدت جفت ضخامت خود را به ۵۴/۲ سانتیمتر می‌رساند. رحم شما در حدود ۵ سانتیمتر زیر ناف است و به بقیه اجزای شکم فشار می‌آورد تا آنها را به قسمت‌های کناری براند.
در این دوران احساس گرمای شدیدی می‌کنید که ناشی از افزایش حجم خون در بدن شما است. ریزش مو در این هفته کمتر می‌شود و حتی ممکن است موهایتان براق‌تر و جذاب‌تر به نظر برسد. البته ناخن‌های شما شکننده‌تر می‌شود. ممکن است در این هفته کمردرد، گرفتگی عضلات، تورم پا و مچ پا و رگ‌های واریسی را هم تجربه کنید.
در این هفته ممکن است قدری احساس ترس و شک نسبت به تصمیمتان برای مادر شدن داشته باشید یا نسبت به توانایی همسرتان برای پدر شدن شک کنید. این شک و تردید کاملاً طبیعی، ممکن است در زمان‌های کوتاهی که احتمالاً استدلال منطقی تان در بهترین شرایط خود نیست، ذهن شما را مشغول کند. با همسر خود صحبت کنید و مطمئن باشید که این نگرانی تقریباً در تمام خانم‌های باردار وجود دارد. اگر شما همیشه یک فرد مستقل بوده‌اید، ممکن است به مرحله‌ای برسید که ناچار شوید از همسرتان برای انجام کارها درخواست کمک کنید. این اتفاق به معنای کم شدن توانایی شما نیست و همسر شما از داشتن فرصتی برای کمک کردن، احساس مفید بودن و لذت خواهد کرد.
مراقبت های بارداری
با بزرگ‌تر شدن شکم، رحم به همه اجزای داخلی شکم فشار وارد می‌کند. رباط سر استخوان ران که رباط گرد نامیده می‌شود از طرفین رحم به سمت دیواره لگن کشیده می‌شود. در دوران بارداری با بزرگ شدن رحم این رباط‌ها طویل‌تر و قطورتر شده و دچار کشش می‌شوند. در این حالت حرکات ناگهانی شما باعث کشیده شدن این رباط‌ها می‌شود و ممکن است احساس درد را به دنبال داشته باشد، البته جای نگرانی نیست. اگر درد شما آن‌قدر شدید است که دیگر قادر به تحمل آن نیستید یا همراه با این درد علائمی مثل خونریزی یا خروج مایع از مهبل و درد شدید دارید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
از آنجا که ممکن است در پاهایتان درد داشته باشید و این درد به‌طورکلی در یکی از پاها متمرکز می‌شود، سعی کنید روی سمتی از بدنتان دراز بکشید که دردی ندارد. شنا کردن در دوران بارداری می‌تواند به تسکین برخی از دردهای دوران بارداری کمک کند.
برای رفع گرفتگی بینی می‌توانید از دستگاه بخور آب در خانه استفاده کنید. اگر عینک می‌زنید، برای معاینۀ چشم اقدام کنید. تغییرات بینایی در دوران بارداری شایع است، هرچند اغلب با تولد نوزاد از بین می‌روند. اگر زیاد دچار خارش‌های پوستی می‌شوید، باید بهداشتتان را بیشتر رعایت کنید. مناطق اطراف کشالۀ ران، زیر پستان‌ها و زیر بغل در اثر گرما و ساییده شدن پوست آسیب می‌بینند، بهتر است هر زمان نیاز دارید حمام کنید.
پوشیدن لباس‌های نخی برای کمک به تنفس پوست مناسب است. اگر کلوآسما دارید، برای مراقبت از پوستتان باید از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنید یا زمانی که در طول روز در بیرون منزل به سر می‌برید، از کلاهی با لبۀ پهن استفاده کنید. همچنین از کفش بدون پاشنه یا دارای پاشنۀ کوتاه استفاده کنید، زیرا قطعاً دوست ندارید با عواقب ترسناک زمین خوردن مواجه شوید.
تغذیه در هفته هفدهم بارداری
استفاده از یک رژیم غذایی سرشار از فیبر، نوشیدن مقدار زیادی مایعات و ورزش سبک را برای بهبود یبوست فراموش نکنید. مواد غذایی سرشار از فیبر عبارتند از میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات سبوس‌دار و نان کامل . آب زردآلو و آلو نیز گزینه‌های خوبی برای کمک به از بین بردن یبوست است.
در این هفته نیز مانند قبل، از مواد مغذی و پر انرژی استفاده کنید تا به تقویت بدن خود و رشد جنین کمک کند. سعی کنید مواد غذایی زیر را در رژیم روزانه خود داشته باشید:
پروتئین: گوشت گاو بدون چربی، مرغ، بوقلمون، لوبیا، توفو
آهن: گوشت قرمز، مرغ، بوقلمون، ماهی، نان گندمی
کلسیم: شیر کم چرب یا بدون چربی، ماست، پنیر، و سویا
اسید فولیک (فولات): سبزیجات برگ سبز، کلم بروکلی، نان و غلات و حبوبات
ویتامین A: مرکبات، کلم بروکلی، فلفل، توت فرنگی، گوجه فرنگی، انبه، سیب زمینی با پوست
ویتامین C: آب پرتقال، مرکبات، فلفل دلمه ای
زینک: غلات و حبوبات، گوشت، غذاهای دریایی، حبوبات خشک شده، نخود
ویتامین B12 را نیز فراموش نکنید. شما می‌توانید این آن را از موادی مانند شیر، ماست و تخم مرغ به دست آورید.
عوارض شایع بارداری در هفته هفدهم
تغییر مرکز ثقل بدن، سوزش معده و سر دل واختلال خواب از عوارضی است که برخی از زنان باردار با شدت و میزان متفاوتی با آنها مواجه خواهند شد. اما عوارض شایع بارداری که بیشتر زنان طی هفتۀ ۱۷ بارداری خواهند داشت شامل موارد زیر است:
- یبوست
- گرفتگی بینی
- حساسیت پستان‌ها
مراقبت‌های پزشکی هفته هفدهم
مادران باردار در این هفته نیز مانند هفته‌های پیش نیاز به یک سری مراقبت‌های پزشکی دارند. این مراقبت‌ها شامل موارد زیر است:
جلسهٔ دوم معاینات بارداری: بین هفته‌های ۱۶ تا ۲۰ لازم است برای انجام دومین جلسه مراقبت‌های روتین پزشکی خود به پزشک یا ماما مراجعه کنید. اگر هنوز برای این کار اقدام نکرده‌اید، بهتر است در همین هفته برنامه‌ریزی کنید.
اسکن آنومالی و آزمایش‌ها: اسکن آنومالی بین هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ به شما توصیه می شود. این اسکن چگونگی رشد کودک را بررسی می‌کند. سایر غربالگری‌های سه ماهۀ دوم و آزمایش‌های تشخیصی مثل آزمایش آمنیوسنتز نیز با توجه به سن و شرایط بارداری شما، ممکن است لازم باشد.
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفته هفدهم
اگر دچار هر نوع درد شدید در پایین شکم یا خونریزی واژینال هستید، لازم است که فوراً به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید تا مطمئن شوید که مشکل جدی وجود ندارد. احساس درد متناوب در یکی از پاها ممکن است ناشی از عصب سیاتیک باشد. سیاتیک، بزرگ‌ترین عصب در بدن شماست و درد می‌تواند از کمر یا لگن شروع و در تمام پای شما پخش شود. این درد خطری برای شما یا جنین ندارد، اما اگر درد سیاتیک شما از نظر شدت و تعداد دفعات بروز آن در حال وخیم‌تر شدن باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که مشکل دیگری وجود ندارد.
همچنین در هفته ۱۷ و هفته‌های پیش رو لازم است در صورت داشتن علائمی مانند تب، لرز یا درد و سوزش هنگام ادرار برای بررسی مشکل به پزشک مراجعه کنید. این علائم می‌تواند ناشی از عفونت‌های مجاری ادرار باشد. همچنین به علائم کم‌خونی مانند سرگیجه، زرد شدن یا رنگ‌پریدگی زیر پلک، نوک انگشت و لب‌ها توجه کنید و در صورت مشاهده برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
خارش پوست در دوران بارداری ممکن است ناشی از خشک و کشیده شدن پوست شما باشد که عارضه‌ای شایع است، اما درصورتی‌که خارش شدید در سراسر بدن دارید که هنگام شب نیز بدتر می‌شود، لازم است به پزشک مراجعه کنید. این خارش‌ها ممکن است به دلیل عارضۀ کلستاز کبدی باشد که نیازمند مراقبت ویژۀ پزشکی است.
