این مقاله به بررسی سوره نحل آیات ۴۱ تا ۵۰ از قرآن کریم می‌پردازد. این آیات درباره‌ی پاداش الهی برای مهاجران در راه خدا، فرستادن پیامبران و کتابهای آسمانی، قدرت الهی در نابودی ستمگران، رحمت و مهربانی خداوند، تسبیح مخلوقات در برابر خداوند و اطاعت فرشتگان از دستورات الهی سخن می‌گویند. امید است با مطالعه‌ی این آیات و تدبر در معانی آنها، به فضل و رحمت خداوند متعال دست یابیم.
| وَ الَّذینَ هاجَروا فِى اللّهِ مِنْ بَعْدِ ماظُلِموا | و کسانی که بعد از مظلومیّت، در راه خدا هجرت کردند |
| لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِى الدُّنْیا حَسَنَهً | قطعاً در این دنیا جایگاه نیکوئی به آنان می‌دهیم |
| وَ لَاَجْرُ الْـآخِرَهِ اَکْبَرُ لَوْ کانوا یَعْلَمونَ (۴۱) | و پاداش آخرت بزرگ‌تر است؛ اگر می‌دانستند |
| اَلَّذینَ صَبَروا وَ عَلیٰ رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلونَ (۴۲) | آنها که صبر کردند و بر خدای خود توکّل می‌کنند |
| وَ ما اَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ | و پیش از تو کسی را نفرستادیم |
| اِلّا رِجالًا نوحى اِلَیْهِمْ | به جز مردانی که به آنان وحی می‌کردیم، |
| فَسْئَلوا اَهْلَ الذِّکْرِ اِنْ کُنْتُمْ لاتَعْلَمونَ (۴۳) | اگر نمی‌دانید از آگاهان بپرسید |
| بِالْبَیِّناتِ وَ الزُّبُرِ | آنان را با نشانه های آشکار و کتابهای آسمانی فرستادیم |
| وَ اَنْزَلْنا اِلَیْکَ الذِّکْرَ | ای پیامبر: و «قرآن» را به تو نازل کردیم، |
| لِتُبَیِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ اِلَیْهِمْ | تا آنچه را برای مردم نازل شده، بیان کنی ؛ |
| وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرونَ (۴۴) | و برای اینکه آنان اندیشه و تفکّر کنند |
| اَفَاَمِنَ الَّذینَ مَکَروا السَّیِّئاتِ | آیا کسانی که نیرنگهای بد، به کار می‌برند،در امانند |
| اَنْ یَخْسِفَ اللّهُ بِهِمُ الْاَرْضَ | از اینکه خدا آنان را در زمین فرو ببرد |
| اَوْ یَأْتِیَهُمُ الْعَذابُ مِنْ‌حَیْثُ لایَشْعُرونَ(۴۵) | یا از آنجا که نمی‌دانند، مجازات به سراغشان بیاید؟ |
| اَوْ یَأْخُذَهُمْ فى تَقَلُّبِهِمْ | یا در رفت وآمد، گرفتارشان کند؛ |
| فَما هُمْ بِمُعْجِزینَ (۴۶) | پس آنها هرگز نمی‌توانند خداوند را ناتوان کنند |
| اَوْ یَأْخُذَهُمْ عَلیٰ تَخَوُّفٍ | یا بعد از هشدارهای خوف انگیز، آنها را گرفتار سازد[i] |
| فَاِنَّ رَبَّکُمْ لَرَئوفٌ رَحیمٌ (۴۷) | با این همه، خدای شما بسیار دلسوز و مهربان است |
| اَوَ لَمْ یَرَوْا اِلیٰ ما خَلَقَ اللّهُ مِنْ شَىْءٍ | آیا در چیزهایی که خدا آفریده، تفکّر نکرده‌اند |
| یَتَفَیّؤُ ظِلالُهو عَنِ الْیَمینِ وَ الشَّمائِلِ | که در هر نیمروز، سایه‌هایشان به راست و چپ میگردد[ii] |
| سُجَّدًا لِلّهِ وَ هُمْ داخِرونَ (۴۸) | در حالی که با فروتنی، به خدا سجده می‌کنند |
| وَ لِلّهِ یَسْجُدُمافِى السَّماواتِ وَ مافِى الْاَرْضِ | آنچه در آسمان‌ها و زمین است، به خدا سجده میکند |
| مِنْ دابَّهٍ وَ الْمَلائِکَهُ وَ هُمْ لایَسْتَکْبِرونَ (۴۹) | از جنبندگان و فرشتگان و آنان تکبّر نمی‌ورزند |
| یَخافونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ | از مخالفت خدای خود که حاکم بر آنهاست، می‌ترسند |
| وَ یَفْعَلونَ ما یُؤْمَرونَ (۵۰) | و آنچه را مأموریّت دارند انجام می‌دهند. |
[i] تخوف یعنی: هر نوع عذاب تدریجی که با نشانه های هول انگیز همراه باشد
[ii] کلمه «شمائلهم» جمع است، ولی چون جمع این کلمه در زبان فارسی، معنادار نیست، به ناچار آن را مفرد ترجمه می‌کنیم.
منظور از سجده نمودن سایه ها، این است که حتی سایه هم از قوانین الهی، تبعیّت میکند. میدانیم که در هنگام طلوع و غروب خورشید، سایه ها طول بسیار زیاد دارند. هر چه خورشید به وسط آسمان نزدیک میشود، طول سایه کوتاه میشود. در هنگام ظهر، سایه کوتاهترین طول را دارد و جهت آن، از غرب به شرق برمی گردد. مطالعه این تغییرات، باعث پدید آمدن علم مثلثات شده است. در واقع منحنی تغییرات سایه، همان منحنی تانژانت است که دانش آموزان در دوره دبیرستان با آن آشنا میشوند.
تعبیر این آیات در استخاره با قرآن
خوب است به شرطی که:
- و کسانی که بعد از مظلومیّت، در راه خدا هجرت کردند، در این دنیا جایگاه نیکوئی به آنان می‌دهیم و پاداش آخرت بزرگ‌تر است؛ اگر می‌دانستند؛ آنها که صبر کردند و بر خدای خود توکّل می‌کنند ؛
