در این مطلب به بررسی سوره شعراء آیات ۱۰ تا ۳۳ از قرآن کریم می پردازیم که بخشی جذاب از سرگذشت حضرت موسی علیه السلام و نخستین مناظره ایشان با فرعون طاغی را بیان می‌کند. در این آیات، خداوند به حضرت موسی دستور می‌دهد که به سوی قوم ظالم فرعون برود و آنها را به راه راست هدایت کند. سپس گفتگوی شگفت‌انگیز موسی و فرعون شروع می‌شود که در آن فرعون، پیامبری موسی را انکار می‌کند. اما حضرت موسی با معجزه عصا و دست خود، فرعون را به چالش می‌کشد. خواندن این بخش از قرآن کریم، درس‌های عبرت‌آموزی برای ما دارد.
| وَ اِذْ نادیٰ رَبُّکَ موسیٰ | و هنگامی‌که خدای تو به موسیٰ ندا داد |
| اَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظّالِمینَ (۱۰) | که: «به سوی این گروه ستمکار بیا» |
| قَوْمَ فِرْعَوْنَ اَلا یَتَّقونَ (۱۱) | همان قوم فرعون، و بگو «چرا خویشتنداری نمی‌کنند؟» |
| قالَ رَبِّ اِنّى اَخافُ اَنْ یُکَذِّبونِ (۱۲) | موسیٰ گفت: «خدایا، می‌ترسم مرا دروغگو بدانند |
| وَ یَضیقُ صَدْرى وَ لایَنْطَلِقُ لِسانى | و سینه‌ام از این مأموریّت تنگی می‌کند و زبانم روان نیست؛ |
| فَاَرْسِلْ اِلیٰ هارونَ (۱۳) | پس به هارون -برادرم- نیز رسالت بده تا مرا یاری دهد |
| وَ لَهُمْ عَلَیَّ ذَنْبٌ فَاَخافُ اَنْ یَقْتُلونِ (۱۴) | و در نظر آنان، من قاتل و گناهکارم؛ می‌ترسم که مرا بکشند» |
| قالَ کَلّا فَاذْهَبا بِآیاتِنا | خداوند فرمود: «چنین نیست، شما دو نفر با نشانه های ما بروید |
| اِنّا مَعَکُمْ مُسْتَمِعونَ (۱۵) | که ما با شماییم و سخنانتان را می‌شنویم» |
| فَأْتِیا فِرْعَوْنَ فَقولا | پس به نزد فرعون بیایید[i] و بگویید: |
| اِنّا رَسولُ رَبِّ الْعالَمینَ (۱۶) | «حقیقتاً ما فرستاده‌ی صاحب اختیار جهانیان هستیم» |
| اَنْ اَرْسِلْ مَعَنا بَنى اِسْرائیلَ (۱۷) | و بگویید: «بنی‌اسرائیل را آزاد کن و با ما بفرست» |
| قالَ اَلَمْ نُرَبِّکَ فینا وَلیدًا | فرعون گفت: «آیا درکودکی تو را در میان خودمان پرورش ندادیم |
| وَ لَبِثْتَ فینا مِنْ عُمُرِکَ سِنینَ (۱۸) | و سالیانی از عمرت، در میان ما نبودی؟ |
| وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَکَ الَّتى فَعَلْتَ | ولی سرانجام کار خودت[ii] را کردی |
| وَ اَنْتَ مِنَ الْکافِرینَ (۱۹) | و تو از ناسپاسانی» |
| قالَ فَعَلْتُها اِذًا وَ اَنَا مِنَ الضّالّینَ (۲۰) | موسیٰ گفت: «آن کار را هنگامی کردم که گمراه بودم[iii] |
| فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمّا خِفْتُکُمْ | پس چون از شما ترسیدم، فرار کردم؛ |
| فَوَهَبَ لى رَبّى حُکْمًا | آنگاه خدا به من «حکمت» بخشید؛ |
| وَ جَعَلَنى مِنَ الْمُرْسَلینَ (۲۱) | و از پیامبران، قرارم داد؛ |
| وَ تِلْکَ نِعْمَهٌ تَمُنُّها عَلَیَّ | و آیا این هم نعمتی است که بر من منّت می‌گذاری |
| اَنْ عَبَّدْتَ بَنى اِسْرائیلَ (۲۲) | که بنی‌اسرائیل را به بردگی کشانده‌ای!» |
| قالَ فِرْعَوْنُ وَ ما رَبُّ الْعالَمینَ (۲۳) | فرعون گفت: «این خدای جهانیان چیست؟» |
| قالَ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْاَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما | موسیٰ گفت: «صاحب آسمانها و زمین، و آنچه در بین آنهاست، |
| اِنْ کُنْتُمْ موقِنینَ (۲۴) | البتّه اگر جویای حقیقت باشید» |
| قالَ لِمَنْ حَوْلَهو اَلا تَسْتَمِعونَ (۲۵) | فرعون به اطرافیانش گفت: «می‌شنوید چه می‌گوید؟» |
| قالَ رَبُّکُمْ وَ رَبُّ آبائِکُمُ الْاَوَّلینَ (۲۶) | موسیٰ گفت: «او صاحب اختیار شما و نیاکان شماست» |
| قالَ اِنَّ رَسولَکُمُ الَّذى اُرْسِلَ اِلَیْکُمْ لَمَجْنونٌ (۲۷) | فرعون گفت: پیامبری که به سویتان فرستاده شده، دیوانه است |
| قالَ رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ ما بَیْنَهُما | موسیٰ گفت: «صاحب‌اختیار مشرق و مغرب و آنچه بین آنهاست |
| اِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلونَ (۲۸) | اگر بیندیشید» |
| قالَ لَئِنِ اتَّخَذْتَ اِلٰهًا غَیْرى | فرعون گفت: «به یقین اگر خدایی غیر از من را به پرستش بگیری، |
| لَاَجْعَلَنَّکَ مِنَ الْمَسْجونینَ (۲۹) | یقیناً تو را زندان می‌کنم» |
| قالَ اَوَ لَوْ جِئْتُکَ بِشَىْءٍ مُبینٍ (۳۰) | موسیٰ گفت: «اگر برایت دلیلی روشن بیاورم، چه؟» |
| قالَ فَأْتِ بِه‌ى اِنْ کُنْتَ مِنَ الصّادِقینَ (۳۱) | فرعون گفت: «اگر راست می‌گویی، دلیل خود را بیاور» |
| فَاَلْقیٰ عَصاهُ فَاِذا هِیَ ثُعْبانٌ مُبینٌ (۳۲) | او هم عصایش را انداخت و ناگهان آن، اژدهایی واقعی شد |
| وَ نَزَعَ یَدَهو | سپس موسیٰ دستش را از گریبان بیرون آورد |
| فَاِذا هِیَ بَیْضاءُ لِلنّاظِرینَ (۳۳) | و ناگاه آن دست برای تماشاگران سپید و نورانی شد. |
[i] از آنجا که خداوند همه جا حضور دارد، در ادبیّات قرآن نیز، این درس مهم بیان شده است. در آیه ۱۵ می‌فرماید «شما دو تن نزد فرعون بروید» و در آیه ۱۶ که مأموریّت آنان در قصر فرعون را مشخص می‌کند، می‌فرماید: «نزد فرعون بیائید»، یعنی من هم آنجا حضور دارم. اگر انسانی سخن گفته بود چنین می‌گفت: «وقتی نزد فرعون رفتید» امّا خدای حکیم حتّیٰ در استفاده از افعال «بروید» و «بیائید»، حضور همه‌جایی و فراگیرش را نشان می‌دهد.
[ii] منظور قتل غیر عمد یکی از پیروان فرعون است که موسی در جوانی مرتکب شد. فرعون در اولین قدم سعی می‌کند تا شخصیت موسی را در نظر اطرافیانش خراب کند و بدون ذکر گناه وی، او را در نظر دیگران، بدسابقه نشان دهد.
[iii] چه زیباست که حضرت موسی خطای خودش را توجیه نمی‌کند، بلکه آن را می‌پذیرد و در همان حال به درباریان نشان می‌دهد که به واسطه‌ی وحی الهی، هدایت یافته است.
تعبیر این آیات در استخاره با قرآن
خوب است :
- به سوی گروه ستمکاران برو و بگو «چرا خویشتنداری نمی‌کنید؟» خدا با شماست و سخنانتان را می‌شنود
