وضعیت جنین
در هفته نوزدهم بارداری فرزند دلبند شما به اندازه یک انبه کوچک است! در این هفته، پوست شروع به تولید یک پوشش مومی به نام ورنیکس کازئوزا می‌کند. ماده سفید پنیری‌شکل لغزنده ای که بدن نوزاد را می‌پوشاند و مانند یک لایه ضد آب، پوست او را از خشکی و اثرات شناور بودن در مایع آمنیوتیک محافظت می کند. این پوشش در زمان زایمان به عنوان یک روان‌کننده برای حرکت بهتر عمل می‌کند. همچنین از بروز عفونت جلوگیری کرده و به تنظیم دمای بدن نیز کمک می‌کند.
اندازه جنین
قد: 20 سانتی متر
وزن: 243 گرم
با اینکه در کیسه آب هیچ ماده غذایی وجود ندارد اما حس چشایی جنین کار می‌کند. از این هفته به بعد سایر حس ها مثل لامسه و بویایی هم فعال شده اند اما جنین فعلا هیچ تجربه‌ای برای استفاده از این حس‌ها ندارد. سلول‌های عصبی در حال فعالیت بر روی حس‌های پنج گانه جنین هستند. حالا تقریبا اعضای بدنش به حد تعادل رسیده است و خبری از سر بزرگ و پاهای کوچک نیست و همه با هم به یک اندازه رشد کرده‌اند. سیم پیچی‌های مغز او به‌تدریج شکل گرفته و حالا ارتباط بین رشته‌های عصبی عضلات و مغز به خوبی برقرار شده اند و جنین می‌تواند روی اعضای بدنش کنترل داشته باشد. مایع مغزی-نخاعی که اطراف مغز و نخاع او را احاطه کرده در شبکه عروقی مغز تشکیل می‌شود.
در این هفته جوانه‌های دندان‌های دائمی او پشت دندان‌های شیری رشد می‌کنند. جنین به راحتی مایع آمنیوتیکی را می‌نوشد. روده‌های جنین هم با ترشح شیره روده، جذب مایع آمنیوتیک را افزایش می‌دهند. پس از آن کلیه‌ها این مایع را تصفیه کرده و جنین داخل آب آمینون ادرار می‌کند. نگران نباشید مایع آمنیون هر چند ساعت یکبار تصفیه می‌شود!
اگرجنین دختر باشد حالا 6 میلیون تخمک در دستگاه تناسلی خود انبار کرده است که کم‌کم در زمان تولد به 2 میلیون تخمک می‌رسد. از این هفته به بعد شاید دیگر نتوان خیلی خوب رگ‌های بدنش را دید. رنگدانههای پوستی یعنی ملانوسیت کارشان را آغاز کرده‌اند. کانال‌های مو روی سر جنین تشکیل شده‌اند. این کانال‌ها مو را داخل پوست نگه می‌دارند. تا هفته ۲۱ بارداری موها نمایان می‌شوند. هفته قبل بافت چربی سفید و این هفته چربی قهوه‌ای زیر پوست او تشکیل می‌شود. این چربی بعد از تولد به گرم نگه داشتن نوزاد کمک می‌کند.
وضعیت مادر در هفته نوزدهم بارداری
شما اکنون در ماه پنجم بارداری هستید. در این مرحله از بارداری، ممکن است با بزرگ شدن شکم خود، احساس درد بیشتری داشته باشید و پاهای شما کمی متورم شوند. حتی ممکن است دچار سرگیجه، احتقان بینی و کمردرد شوید.
در هفته نوزدهم وزنی که اضافه می‌کنید در اطراف باسن و شکم جمع می‌شود. این وزن اضافی حدود 3 تا 6 کیلوگرم است. وزن جفت 170 گرم است و مایع آمنیوتیک و رحم هر کدام حدود 320 گرم وزن دارند. وزن پستان‌های شما هم باید حدود 180 گرم اضافه شده باشد. ممکن است احساس کنید که شکم‌تان خیلی بزرگ شده، اما تازه اول راه است و شما فقط 19 هفته است که باردار هستید و تا هفته چهلم زمان زیادی باقی مانده.
با بزرگ شدن رحم، رباط‌های گردی که آن را حمایت می‌کنند، کشیده می شوند. گاهی‌اوقات، این رباط‌های کشیده شده باعث ایجاد درد شدید یا درد مبهمی در قسمت تحتانی شکم شما می‌شوند. این دردها معمولاً در یک‌طرف هستند و وقتی موقعیت بدنی خود را تغییر می‌دهید یا ناگهان بلند می‌شوید، بیشتر به چشم می‌آیند. استراحت کردن بهترین تسکین است. اگر درد با تب، لرز، ادرار دردناک یا خونریزی همراه است با پزشک خود تماس بگیرید.
کمردرد یکی از شایع‌ترین مشکلات در دوران بارداری است، به‌ویژه زمانی که جنین رشد زیادی کرده است. این درد به دلیل رشد رحم و تغییرات هورمونی در بدن است. با تغییر مرکز ثقل، رحم منبسط شده و ماهیچه‌های کمر شما را تحت‌فشار قرار می‌دهد. شما می‌توانید برخی اقدامات را برای تسکین کمردرد انجام دهید. این اقدامات عبارت‌اند از:
- تمرین‌های کششی و تقویتی عضلات کمر
- پوشیدن لباس‌های حمایت کننده از شکم
- استفاده از پدهای گرم‌کننده برای تسکین درد ماهیچه‌ها
شاید هیچ تجربه‌ای برای مادر باردار مانند حس کردن حرکت جنین خوشحال‌کننده نباشد. این لحظه شیرین برای اولین بار بین هفته ۱۶ تا هفته ۲۲ بارداری اتفاق می‌افتد. معمولاً در هفته نوزدهم بارداری حرکات جنین قابل احساس است البته به علت ظریف بودن دست و پا، حرکات جنین را فقط مادر احساس می‌کند و دیگران قادر به دیدن و یا لمس کردن آن از روی شکم نیستند. توصیه می‌شود که با الگوی حرکات فرزند خود آشنا شوید. این حرکات تا زمان به دنیا آمدن نوزاد ادامه دارند. اگر فکر می‌کنید حرکات فرزند شما کمتر از حد معمول شده است یا الگوی حرکات او تغییر کرده است، به ماما یا پزشک خود مراجعه نمایید تا معاینات لازم انجام شود.
لکه‌های تیره‌ای که ممکن است روی بینی، گونه‌ها و پیشانی خود داشته باشید، یک مشکل شایع دوران بارداری است که به آن «کلوآسما یا ماسک بارداری» می‌گویند. هورمون‌ها مسئول این لکه‌ها هستند که روی برخی از زنان باردار تاثیر می‌گذارند. هورمون‌های بارداری همچنین مسئول خط سیاه هستند؛ خط تیره‌ای که از شکم شما به سمت استخوان ناحیه تناسلی‌تان می‌رود. پس از زایمان، هر دو به‌تدریج محو می‌شوند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند رنگدانههای پوست شما را حتی به مقدار بیشتری تیره کند، بنابراین حتماً از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنید.
مراقبت های بارداری در هفته نوزدهم
هر زن بارداری ممکن است بخشی از علائم بارداری را داشته باشد که شدت و ضعف این علائم هم با هم فرق دارد. برخی از خانم‌ها داری حساسیت یا آلرژی هستند. این مساله ممکن است در دوران بارداری تشدید شود. برعکس آن هم صادق است، یعنی ممکن است نسبت به ماده غذایی حساسیت داشته باشید اما در این دوران این حساسیت کمتر شود. در هر صورت سعی کنید موارد زیر را رعایت کنید:
- مقدار زیادی آب بنوشید به ویژه اگر هوا گرم است.
- اگر برای آلرژی خود دارو و اسپری مصرف می‌کنید حتما با پزشک مشورت کنید.
- از خوردن غذاهای تند و حساسیت زا خودداری کنید.
- از مواد محرک مثل دود سیگار و حیوانات دوری کنید.
تغذیه در هفته نوزدهم بارداری
چربی یکی از مهم‌ترین مواد غذایی برای رشد کودک در طول هفته 19 بارداری است. به طور کلی شما به 4 وعده 14 گرمی یا هشت وعده 7 گرمی از چربی‌ها در روز احتیاج دارید. البته انتخاب درست آن اهمیت زیادی دارد. بهتر است مصرف چربی‌های اشباع شده و ترانس را کاهش دهید و به جای آن از مواد غذایی حاوی چربی های اشباع نشده مصرف کنید.
موادی که سرشار از چربی‌های اشباع شده هستند:
- پنیر، کره، گوشت‌های پرچرب مانند سوسیس، هات داگ و روغن نارگیل
موادی که سرشار از چربی‌های ترانس هستند:
- مارگارین، اسنک‌ها و دسرهای آماده مانند کوکی، کیک و دونات
موادی که سرشار از چربی‌های اشباع نشده هستند:
- چربی‌های گیاهی مانند روغن زیتون، روغن کانولا، روغن بادام زمینی، روغن سویا، روغن ذرت و روغن پنبه دانه، آجیل و دانه‌ها، غذاهای دریایی کم جیوه و آووکادو
گردو حاوی اسید آلفا لینولنیک (ALA)، یکی دیگر از اسیدهای سالم چرب امگا 3 است. تخم مرغ نیز دارای چربی های مفید است که اگر به میزان متعادل مصرف شود، خوب است. به خاطر داشته باشید قبل از هر تغییری در رژیم غذایی خود، با پزشک مشورت کنید.
