وضعیت جنین
در هفته بیست و چهارم بارداری فرزند دلبند شما به اندازه یک بلالی کوچک است! او حالا شبیه ماکت یک نوزاد است و با اینکه هنوز لاغر و استخوانی است اما با افزایش ذخیره‌های چربی در بدنش وضعیت بهتری پیدا می‌کند. رگ‌های خونی که در ریه‌ها تشکیل می‌شود، امکان تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن در ریه جنین را فراهم می‌کند و او کم‌کم آماده تنفس در هوا می‌شود. مغز و نخاع او در حال رشد و تکامل است و جنین قادر به انجام برخی حرکات کنترل شده است. همچنین، شبکه‌های عصبی بین مغز و عضلات مختلف تقویت می‌شوند.
اندازه جنین
قد : ۳۰ سانتی متر
وزن : ۶۳۰ گرم
در این هفته چین‌هایی روی کف دست و بند انگشتان جنین ایجاد می‌شود. او برای اینکه در رحم شما جا بگیرد به صورت خمیده خوابیده است. درخت تنفسی او کم‌کم شاخه و برگ‌هایش را درون ریه‌هایش پهن می‌کند و ماده‌ای به نام سورفاکتانت تولید می‌کند تا جنین بتواند در آینده از هوایی که کیسه‌های ریه پر و خالی می‌کنند لذت ببرد. مهم‌ترین قسمت بدن او یعنی مغزش شبانه‌روز در حال فعالیت است و چین‌خوردگی‌های مغز او ساختار اصلی خود را پیدا می‌کند.
جنین از این پس، هر هفته حدود ۹۰ گرم وزن اضافه خواهد کرد. افزایش وزن بیشتر ناشی از توده استخوان، ماهیچه‌ها و اندام‌هاست که با افزایش وزن کودک بزرگ‌تر می‌شوند. مغز ممکن است آن‌قدر بزرگ شده باشد که کودک بتواند اجزای صورت خود را کنترل کند. اگر شما چیزی تلخ یا با مزه‌ای عجیب بخورید، کودک ممکن است آن را از طریق مایع آمنیوتیک ببلعد و با صورتش نارضایتی خود را نشان دهد.
اگر ریه‌ها و سایر اندام‌های حیاتی به اندازه کافی رشد کرده باشند، این احتمال وجود دارد که با تولد پیش از موعد و در هفته ۲۴، بتواند خارج از رحم زنده بماند. حرکات دست و پای او قوی‌تر شده و بیشتر شبیه به مشت یا لگد به نظر می‌آید، اما زمانی که تمام بدن کودک می‌چرخد، حرکات نرم‌تر خواهد بود.
وضعیت مادر در هفته بیست و چهارم بارداری
در این هفته شکمتان به اندازه یک توپ فوتبال بزرگ شده و حدود ۵ سانتیمتر بالاتر از ناف قرار گرفته است. رحم همچنان در حال بزرگ شدن است و شروع به فشار آوردن به دستگاه گوارش شما می‌کند. اگر با سوءهاضمه طی هفته‌های پیش مواجه نشده‌اید، ممکن است کم‌کم شروع به تجربه مشکل سوءهاضمه و سوزش سر دل کنید. چشمان شما در این زمان حساسیت بیشتری نسبت به نور از خود بروز می‌دهد و حتی ممکن است دچار عارضه خشکی چشم شوید.
برخی ناراحتی‌های جزئی مانند احساس داغی بیش از حد، گرفتگی عضلات پا، درد دنده‌ها و بواسیر ممکن است شما را آزار بدهد. این مشکلات موقتی است و با تولد نوزاد از بین می‌رود. در هفته ۲۴، درد دنده‌ها معمولاً به وسیله رحم در حال رشد یا فشار آوردن جنین ایجاد می‌شود که اندام‌های شما را به سمت قفسه سینه هل می‌دهد.
شما ممکن است احساس خستگی مفرط و همچنین اشتهای زیاد داشته باشید، زیرا بدن‌تان سخت کار می‌کند و ریه‌ها و قلب شما مجبورند خون و اکسیژن بیشتری به جنین برسانند. در طول این هفته شاید متوجه شوید که ناخودآگاه روی شکم خود دست می‌کشید، درباره این که کودک چه شکلی خواهد بود رویاپردازی می‌کنید و حتی وقتی به آن فکر می‌کنید لبخند می‌زنید. مراقب خود و کودکتان باشید و از این دوران لذت ببرید.
مراقبت های بارداری در هفته بیست و چهارم بارداری
اگر مشکل سوزش سر دل دارید، می‌توانید خوردن وعده‌های غذایی کم‌حجم در طول روز را امتحان کنید و سعی کنید از مصرف هر گونه مواد محرک مانند غذاهای ادویه‌دار و نوشیدنی‌های گازدار اجتناب کنید. پرهیز از خوردن تنقلات و غذا در ساعات آخر شب نیز به کاهش سوزش سر دل کمک می کند. برای رفع یبوست آب بنوشید و از غذاهای فیبردار، میوه و سبزیجات استفاده کنید. اگر دچار کمردرد هستید، با انجام ورزش‌های مناسب کمر از میزان این درد کم کنید.
لبنیات مصرف کنید، از ایستادن‌های طولانی پرهیز کنید و با تایید پزشکتان پیاده‌روی کنید تا دچار گرفتگی عضلات پا نشوید. اگر طی این هفته انقباضات کاذب براکستون هیکس رحم را تجربه کردید، این نکته را بدانید که تغییر وضعیت بدن، نوشیدن آب یا استراحت می‌تواند این انقباضات را آرام کند. سه ماهه دوم بارداری زمان خوبی برای انتخاب روش زایمان است. شخصی را برای همراهی هنگام زایمان انتخاب کنید که به مدیریت و آگاهی او اطمینان داشته باشید. همراه شما نباید لزوماً همسرتان باشد، می‌توانید یک مامای همراه داشته باشید.
رژیم غذایی در هفته بیست و چهارم بارداری
برخلاف باور بسیاری از افراد، نیازی نیست به جای دو نفر غذا بخورید! شما تا شروع سه ماهه سوم بارداری که از هفته بیست و هشتم آغاز می‌شود، به کالری اضافی زیادی نیاز ندارید. فقط لازم است که با مصرف فراوان میوه‌ها و سبزیجات تازه و اجتناب از مواد غذایی فرآوری‌شده، پرچرب و پرنمک، رژیم غذایی سالم و مفیدی داشته باشید. سه وعده غذای کم حجم و مغزهای بادام و گردو و پسته را برای میان وعده خود آماده کنید تا مطمئن شوید که مواد مغذی لازم را دریافت می‌کنید. در فواصل منظمی در روز غذا بخورید و از گرسنگی شدید که می‌تواند منجر به ویار شود، بپرهیزید.
مواد غذایی خود را از میان این ۵ گروه انتخاب کنید: حبوبات، سبزیجات، میوه، لبنیات و مواد سرشار از پروتئین. بدن شما باید مواد غذایی مختلفی برای تامین پروتئین، کربوهیدرات، چربی، ویتامین و مواد معدنی به دست آورد. به مقدار زیاد آب بنوشید. زیرا برای ساخت بافت‌های جدید، کمک به هضم غذا و تشکیل مایع آمنیوتیک لازم است. شما باید حداقل ۱۰ لیوان آب در روز بنوشید. سعی کنید همیشه یک بطری پر از آب کنار خود داشته باشید.
عوارض شایع بارداری در هفته بیست و چهارم
بسیاری از زنان باردار از سه ماهه دوم بارداری خود فوق‌العاده لذت می‌برند. عوارض بارداری معمولاً خفیف است و خیلی دردناک و خسته‌کننده نیست. افزایش اشتها و ترشحات واژینال از عوارض برخی زنان طی این هفته است که در مورد تمام زنان صادق و به یک اندازه نخواهد بود. عوارض شایع این هفته برای بیشتر زنان باردار شامل موارد زیر است:
- یبوست
- کمردرد
- گرفتگی عضلات پا
- انقباضات بدون درد رحم
مراقبت‌های پزشکی هفته بیست و چهارم
پزشک، معمولاً آزمایش غربالگری دیابت را بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ برای تمام زنان باردار درخواست می‌کند. این آزمایش نشان می‌دهد که شما به دیابت دوران بارداری مبتلا شده‌اید یا خیر. برای انجام تست گلوکز یک نوشیدنی شیرین می‌خورید و سپس یک ساعت بعد ۵۰ گرم گلوکز میزان قند خون شما سنجیده می‌شود، اگر سطح قند خون شما بالاتر از حد معمول ۱۳۰ یعنی میلی گرم در دسی لیتر بود باید آزمایشهای دیگری انجام دهید. دیابت بارداری با یک رژیم غذایی مناسب و ورزش قابل کنترل است اما گاهی داروهایی مثل انسولین هم برای مادر تجویز می‌شود.
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفته بیست و چهارم
در هر زمان از بارداری، اگر در مورد چیزی نگران هستید یا دقیقاً نمی‌توانید آن را توضیح دهید، اما به نوعی احساس ناراحتی می‌کنید، بهتر است به ماما یا پزشک خود مراجعه کنید. با این حال، برخی از علائم هستند که باید به آنها توجه کنید و در صورت مشاهده آنها، هرچه سریع‌تر برای اقدامات تشخیصی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. برخی از این علائم شامل موارد زیر است:
- سردرد شدید
- تهوع و استفراغ
- تورم ناگهانی صورت یا دست
- درد در ناحیه زیر دنده‌ها و بالای شکم
- مشکلات بینایی مثل تاری دید و جرقه زدن چشم یا حساسیت به نور
این علائم می‌تواند ناشی از عارضه‌ٔ پره‌اکلامپسی یا مسمومیت بارداری باشد. پزشک برای تشخیص قطعی این عارضه، آزمایش ادرار را برای بررسی پروتئین در ادرار شما درخواست خواهد کرد. این عارضه در صورت تشخیص به موقع، قابل کنترل است و مشکلی برای شما به وجود نمی‌آورد.
