وضعیت جنین
در هفته بیست و نهم بارداری فرزند دلبند شما به اندازه یک نارگیل شده است! او از این هفته شروع به لبخند زدن می کند، به ویژه وقتی که در خواب است. جنین شما احتمالا در طول روز، یک یا دو بار سکسکه می کند که شما آن را به صورت ضربات آهسته و ریتمیک احساس می کنید. نگران نباشید! سکسکه برای او اصلا ناراحت‌کننده نیست.
اندازه جنین
قد : 39.4 سانتی متر
وزن : 1165.7 گرم
به سه ماهه سوم بارداری خوش آمدید! در این هفته احتمالا حرکات جنین را بیشتر از همیشه حس می کنید. حواستان به چرخه خواب و فعالیت او باشد. اگر احساس کردید که فعالیتش کم شده ابتدا یک تکه شیرینی یا شکلات میل کنید، احتمالا متوجه تکان های او خواهید شد اما اگر تغییری حس نکردید حتما به پزشک خود خبر دهید. رشد قدی جنین از این هفته به بعد کمتر از یک سانتی‌متر است، اما وزنش حدود 150 تا 200 گرم در هفته بیشتر می شود. سیستم تنفسی او همچنان در حال رشد است و مجاری هوایی مثل درختی در حال گسترش، در ریه‌هایش شکل گرفته اند.
سلول‌های عصبی مغز جنین با سرعت عجیبی در حال ساخته شدن هستند. سر او به مرور بزرگ‌تر می‌شود تا فضای کافی برای ادامه رشد مغز فراهم شود. در این هفته از بارداری، معمولاً مغز او به مرحله‌ای از رشد رسیده که قادر است حرکات منظم قلب و تنفس شما را شناسایی کند، به درد پاسخگو باشد و شروع به تنظیم درجه حرارت بدن کند. حواس پنج‌گانه در حال تکامل است، چشم‌ها به نور حساسیت بیشتری پیدا می‌کنند و گوش‌ها به تدریج قادر به تمایز تفاوت‌های جزئی بین صداهای مختلف خواهند بود. وضعیت قرارگیری کودک احتمالاً به صورتی است که سر او به سمت بالا قرار دارد ولی از سمتی به سمت دیگر حرکت می‌کند.
همزمان با بزرگ‌تر شدن جنین و اشغال فضای بیشتری از رحم، احتمالاً حرکات او را با شدت بیشتری حس خواهید کرد. همزمان با انجام حرکات آکروباتیک کودک در رحم، بند ناف به طور مداوم پیچ می‌خورد اما به دلیل وجود ماده‌ای ژلاتینی به نام ژله وارتون، مشکلی برای بند ناف به وجود نمی‌آید. گاهی ممکن است هنگام ضربه زدن کودک، جای پا یا دست او را روی شکم خود ببینید. موهای لانگو که تمام سطح بدنش را پوشانده بود، به تدریج طی هفته های آینده ناپدید می‌شود. البته شاید اندکی از این موها تا زمان تولد باقی بماند و شما آن ها را ببینید اما مدتی بعد تماما از بین خواهند رفت.
با افزایش چربی در زیر سطح پوست، پوست چروک‌دار او صاف می‌شود. این چربی سفید، نیکمیترین نامیده می‌شود، و با چربی قهوه‌ای که بدن جنین قبلا در حال تشکیل آن بود، متفاوت است. چربی قهوه‌ای برای تنظیم دمای بدن ضروری است، در حالی که چربی سفید – همان نوعی که شما دارید – در واقع به عنوان منبع انرژی عمل می‌کند.
وضعیت مادر در هفته بیست و نهم بارداری
در هفته ۲۹ بارداری ممکن است ورم بدن شما بیشتر شود، حتی امکان دارد انگشتان دست شما بزرگ‌تر از قبل به نظر برسد. این اتفاق به دلیل افزایش حجم خون و مایعات در حال گردش درون بدن شماست. پستان‌ها سنگین‌تر و سفت‌تر شده و رگ‌های روی سطح آن ها هم برجسته تر می گردد. نوک پستان ها نیز تیره‌تر می‌شود. همه این تغییرات در راستای آماده‌سازی بدن شما برای شیردهی به نوزاد است. برخی زنان در این دوران دچار نوعی راش یا بثورات پوستی می‌شوند که غالباً در نزدیکی ترک‌های بارداری روی پوست شکم، باسن و ران‌ها بروز می‌کند. سعی کنید بیش از حد در مورد تغییرات ظاهری خود حساس نباشید، زیرا بدن زنان باردار منحصربه فرد است و زیبایی خاص خود را دارد.
مانند ماه‌های قبل، از مصرف غذاهای نامناسب پرهیز کنید. همچنین از داشتن اضطراب و استرس در این دوران دوری کنید، زیرا این موارد فقط حال شما را بدتر می‌کند. شاید دانستن این که در این بازه از دوران بارداری، زایمان زودرس خطر زیادی برای جنین ندارد، کمی باعث آرامش خاطر شما شود. تغییرات و نوسانات خلق‌وخوی زنان در این دوران مسئله‌ای شایع است. شاید یک لحظه از فرط شادی در پوست خود نگنجید و لحظه‌ای بعد به گریه بیفتید. بهتر است به خودتان سخت نگیرید و مثل همیشه هورمون‌ها را مقصر بدانید.
از این هفته به بعد بخاطر بزرگ شدن شکمتان، نشستن و برخاستن و نیز حفظ تعادل برای شما کار آسانی نیست و به استراحت بیشتری هم نیاز دارید. شاید مجبور شوید موقع نشستن، پاهایتان را با فاصله از هم قرار دهید. احتمالا حرکات جنین را بیشتر از قبل احساس می‌کنید. جنین هم دلش می‌خواهد بدنش را کش و قوس دهد اما فضای رحم دیگر اجازه این کار را به او نمی‌دهد و آنقدر بزرگ شده که کل فضای رحم را پر کرده است. تکرر ادرار ممکن است با بزرگ شدن رحم و فشاری که بر مثانه می‌آورد دوباره به سراغ شما بیاید.
مراقبت های بارداری در هفته بیست و نهم بارداری
«سندرم پای بی قرار» بیماری است که در آن احساس ناخوشایند و آزاردهنده‌ای مثل مور مور شدن یا حرکت حشره روی پا را تجربه می‌کنید، احساسی که شما را از خوابیدن باز می‌دارد و مثل اسمش آرامش را از شما دور می‌کند. احساس قلقلک، سوزن سوزن شدن یا تیر کشیدن باعث می‌شود مدام پایتان را حرکت دهید تا حداقل برای مدتی کوتاه باعث بهبودی این احساس شود. این مشکل معمولا هنگام شب و موقع خواب بیشتر پیش می‌آید. از دلایل اصلی این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پایین بودن سطح آهن موجود در خون و اختلال جریان خون در پاها
- اختلال اعصاب ناحیه نخاع یا پاها
- اختلالات عضلانی
- کمبود ویتامین‌ها یا مواد معدنی خاص
این سندرم در زنان باردار بعد از زایمان از بین می‌رود اما اگر این اتفاق نیفتاد باید با پزشک مشورت کنید.
برای کاهش تورم و کم کردن گرفتگی عضلات پا، از ایستادن‌های طولانی پرهیز کنید و به صورت روزانه و منظم پیاده‌روی داشته باشید. برای بهبود کمردرد نیز می‌توانید تمرینات تقویت عضلات کمر را انجام دهید. اگر دچار ترشحات پستان شده‌اید و این موضوع آزارتان می‌دهد، از پدهای ویژه‌ای استفاده کنید که داخل سوتین قرار می‌گیرد و رطوبت را جذب می‌کند. همچنین اگر انقباضات کاذب براکستون هیکس رحم را طی این هفته تجربه کردید، با تغییر در وضعیت بدن، نوشیدن آب کافی و استراحت می‌توانید این انقباضات را آرام کنید. از این هفته به بعد حرکات جنین را تحت نظر بگیرید و در صورت متوقف شدن حرکات فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
رژیم غذایی در هفته بیست و نهم بارداری
در رژیم غذایی خود کلسیم کافی داشته باشید. کلسیم به تشکیل استخوان‌ها و دندان‌های جنین کمک می‌کند. در این دوره از بارداری، استخوان‌سازی یعنی تبدیل غضروف‌های جنین به استخوان ادامه می‌یابد. بنابراین مصرف محصولات لبنی ضروری است. اگر به یبوست دچار هستید، بهتر است از مواد غذایی حاوی فیبر که منابع غنی آنتی‌اکسیدان نیز هستند مثل انواع لوبیا، غلات و میوه‌ها استفاده کنید. به دلیل رشد سریع مغز و اندام‌های جنین، دنبال کردن یک رژیم غذایی مغذی و متعادل توسط شما بسیار حائز اهمیت است.
در این هفته به میزان 85 میلی گرم ویتامین C در برنامه غذایی روزانه خود جای دهید. ویتامین C به تولید بافت‌هایی که رگ‌های خونی را ترمیم و از آنها نگهداری می‌کند، کمک می‌کند و وجود آن هنگامی که بدن شما پس از زایمان روند ترمیم را آغاز می‌کند، بسیار لازم است.
مواد غذایی که نیاز روزانه ویتامین C بدن شما را تامین می‌کنند عبارنتد از:
- یک فنجان توت فرنگی (100 میلی گرم)
- یک عدد کیوی (70 میلی گرم)
- نصف فنجان بروکلی پخته شده (50 میلی گرم)
- نصف فنجان فلفل قرمز شیرین خام (90 میلی گرم)
- نصف فنجان طالبی (30 میلی گرم)
مراقبت‌های پزشکی هفته بیست و نهم
معاینات و مراقبت‌های پزشکی سه ماهه سوم بارداری حداقل شش جلسه است که یک جلسه در ماه هفتم، یک جلسه در ماه هشتم و چهار جلسه در ماه آخر باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک در این جلسات علاوه بر معاینات معمول، ممکن است آزمایش‌ها و سونوگرافی‌های سه ماهه سوم بارداری را نیز برای شما درخواست بدهد.
تعداد کمی از زنان که خونشان دارای Rh منفی، ممکن است در سه ماهه سوم بارداری نسبت به خون Rh مثبت جنین پادتن تولید کنند که منجر به تداخل خونی مادر و جنین می‌شود. بنابراین پزشک بین هفته‌های ۲۸ تا ۳۴ بارداری به صورت معمول، داروی روگام را برای آن ها تجویز می‌کند تا زمان تولد نوزاد، از مشکلات مرتبط با این موضوع پیشگیری شود. اگر Rh پدر نیز مانند مادر منفی باشد، نیازی به تزریق روگام نیست و مشکلی برای مادر و جنین به وجود نخواهد آمد.
عوارض شایع بارداری در هفته بیست و نهم
با وجود تفاوت بین عوارض بارداری زنان در ماه‌های متفاوت، عوارض شایع و معمول بیشتر مادران طی هفته ۲۹ ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کمردرد
- یبوست
- تکرر ادرار
- ترشح پستان
- ورم پا
- گرفتگی عضلات پا
- تنگی نفس
- انقباضات بدون درد رحم
- تغییرات خلق و خو
- سوزش معده و سوءهاضمه
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفته بیست و نهم
طی این هفته و تا پایان بارداری، لازم است به علائمی مانند رنگ‌پریدگی، ورم یک‌‌طرفه و نامتقارن در دست یا پا و تنگی نفس توجه کنید و در صورت مشاهده آنها به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی بیشتر مطمئن خواهد شد که این علائم نشانه ترومبوآمبولی نباشد. همچنین باید بدانید که در این زمان از بارداری، حالت تهوع و استفراغ معمولاً دیگر به سراغ شما نمی‌آید، بنابراین اگر حالت تهوع یا استفراغ داشتید، بهتر است برای بررسی بیشتر به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید، مخصوصا اگر همراه با هر یک از علائم زیر باشد:
- سردرد شدید و مداوم
- درد در ناحیه زیر دنده‌ها یا شکم
- ورم ناگهانی در صورت یا دست‌ها
- اختلالات بینایی مثل تاری دید، جرقه زدن چشم، حساسیت به نور یا از دست دادن موقت بینایی
این علائم می‌تواند از نشانه‌های عارضه پره‌اکلامپسی باشد. این عارضه در صورت تشخیص و درمان به موقع، خطری برای شما و جنین نخواهد داشت. علاوه بر آن، در این هفته‌ها لازم است به علائم زایمان زودرس نیز بیش از پیش توجه کنید. علائم زایمان زودرس شامل موارد زیر است که در صورت مشاهده باید به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید:
- انقباضات رحمی
- خونریزی از واژن یا لکه‌بینی
- فشار غیرمعمولی در لگن یا کمردرد
- دردهای کرامپی شبیه قاعدگی
- بیشتر یا رقیق‌تر شدن حجم ترشحات واژن
- تغییر رنگ در ترشحات واژن؛ مایل به صورتی یا قهوه‌ای روشن
