وضعیت جنین
در هفته سی و چهارم بارداری فرزند دلبند شما به اندازه یک خربزه بزرگ شده است! جنین کم‌کم برای زندگی در خارج از رحم آماده می‌شود. مغز و سیستم عصبی او به سرعت در حال تکامل هستند. او در اوقات بیکاری خود در رحم، برخی از رفلکس‌های مهم مانند مکیدن، بلعیدن و پلک زدن را تمرین می کند.
اندازه جنین
قد: ۴۶ سانتی متر
وزن: ۲۱۸۶ گرم
در این هفته جنین شما با انباشت چربی بیشتر در تنه، بازوها و پاها همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد. او اکنون قادر به خوابیدن با چشمان بسته و باز نگه داشتن چشم‌ها در اوقات بیداری است. تکامل ریه‌ها ممکن است تا هفته ۳۶ به طول انجامد. جنین با دم و بازدم مقادیر کمی از مایع آمنیوتیک، مشغول تمرین تنفس می باشد. اگرچه شانس زنده ماندن نوزاد در صورت تولد در طول این هفته بسیار زیاد است، اما زندگی در داخل رحم هنوز هم برای او بهتر است. اگر احتمال زایمان زودرس وجود دارد، پزشک ممکن است برای افزایش سرعت رشد و بلوغ ریه‌های جنین، تزریق کورتیکواستروئید را قبل از تولد برای مادر تجویز کند.
به دلیل چربی که دور بدن جنین را گرفته، پوستش کمی صاف تر و به رنگ صورتی شده است. نازک‌تر شدن پوست شکم شما برای او مثل باز شدن پنجره‌ای رو به دنیای جدید است و او می‌تواند نورهای بیشتری را ببینید. سیستم ایمنی نیز هنوز در حال تکامل است و در طول سه ماهه سوم، آنتی‌بادی‌های خون شما از طریق جفت با جنین به اشتراک گذاشته می‌شوند تا پس از تولد، به محافظت از او کمک کنند. جنین هنوز قادر به هضم مواد مغذی مایع آمنیوتیک نیست و اگر قبل از هفته ۳۵ به طور نارس به دنیا بیاید، نیاز به مایعات وریدی یا ترکیبی از مایعات وریدی و شیر مادر خواهد داشت.
وضعیت مادر در هفته سی و چهارم بارداری
در هفته ۳۴ بارداری شما در ماه هشتم حاملگی هستید. موقعیت قرارگیری جدید جنین ممکن است باعث کمردرد و ایجاد ناراحتی در پشت شما شود. اگر از بارداری خسته شده‌اید، به یاد بیاورید که فقط حدود یک ماه تا به دنیا آمدن نوزاد شما باقی مانده است. از این هفته به بعد احتمالا انقباضات کاذب شما شروع می‌شود. این انقباضات گاهی ممکن است دردهای خفیف و ضربه مانندی را در شما ایجاد کند. اگر زمان این انقباضات پایدار و منظم شد و احساس کردید که مایعی از واژن شما خارج می‌شود به سرعت به پزشک خود اطلاع دهید. رحم شما در این هفته ۱۴ سانتی متر بالاتر از ناف قرار گرفته است. بهتر است بیشتر استراحت کنید و انرژی خود را برای روزهای زایمان بگذارید.
طی این هفته، ممکن است برخی از مشکلات شایع بارداری در سه ماهه سوم مثل یبوست، سوء‌هاضمه و سوزش سر دل، ورم مچ پا و پاها و گرفتگی عضلات پا را تجربه کنید. احتمالاً از فکر اینکه در حدود شش هفته دیگر، نوزاد خود را خواهید دید و او در آغوش می‌گیرید، هیجان‌زده هستید. گاهی احساس می‌کنید به سختی می‌توانید تا زمان زایمان صبر کنید و گاهی نیز احساس می کنید که بارداری شما خیلی سریع گذشته است و دلتان می‌خواهد که مدت باقی‌مانده را به عنوان یک زمان ارزشمند، گرامی بدارید.
مراقبت های بارداری در هفته سی و چهارم بارداری
برخی عوارض بارداری باعث بی‌خوابی شما هنگام شب می‌شود. پس با خوردن غذاهای سالم جهت پیشگیری از سوزش معده و پرهیز از مصرف بیش از حد مایعات در شب برای کم کردن از شدت تکرر ادرار، می‌توانید خواب شب خوبی داشته باشید. همچنین حرکات و تمرینات ورزشی و استفاده از روش‌های تمدد اعصاب مثل یوگا در بهبود فشارهای روحی و جسمی شما در طول بارداری موثر خواهد بود. مرکز تعادل بدن شما در حال تغییر است و زمین خوردن برای زنان باردار طبیعی است. شما قادر نیستید زمین را به وضوح ببینید، زیرا شکمتان جلوی دید شما را گرفته است، پس آرام و با دقت راه بروید.
این روزها باید بیشتر از قبل مراقب خودتان باشید. در حالت عادی پس از زایمان جفت از رحم جدا می‌شود اما اگر این اتفاق قبل از تولد جنین بیفتد بسیار خطرناک است. جدا شدن جفت از دیواره رحم ممکن است کامل و یا ناقص باشد. خطرناک‌ترین حالت زمانی است که جفت به صورت کامل از رحم جدا شود. در این حالت ارتباط گردش خون مادر و جنین قطع می‌شود و این مساله سقط جنین را در پی دارد. این مشکل بیشتر در سه ماهه دوم و سوم بارداری دیده می‌شود.
دلایلی که باعث بروز این مشکل می‌شود عبارتند از:
- ضربه به شکم
- سن بالای مادر
- حجم زیاد مایع آمنیوتیک
- سوء تغذیه
- برخی از مشکلات در جنین مثل نقایص لوله عصبی
- کوتاه بودن بند ناف
- اختلال انعقاد خون
- فشار خون بالا
- پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری
- ناهنجاری‌های رحم یا فیبروئید
- پارگی کیسۀ آب پیش از موعد
- بارداری به وسیله درمان های کمکی باروری
- مصرف سیگار و قلیان، آمفتامین، مواد مخدر یا الکل
اگر مدت طولانی در حالت نشسته یا درازکش بوده‌اید، خیلی سریع بلند نشوید، زیرا خون می‌تواند در پاهای شما جمع شود و باعث افت موقت فشار خون شود که به شما احساس سرگیجه می‌دهد. در دوران بارداری و به خصوص در ماه‌های آخر حتماً باید استراحت کافی داشته باشید. چرت زدن‌های کوتاه می‌تواند جهت رفع خستگی شما مفید باشد. برای جلوگیری از کمردرد نیز بهتر است همیشه هنگام نشستن کمر خود را صاف کنید و پشت خود را به جایی تکیه دهید. طی چند هفته آینده ناراحتی‌هایی که در طول این ماه‌ها داشته‌اید برطرف خواهند شد. اکنون زمان آن است که از سرعت زندگی خود بکاهید و انرژی خود را برای روز زایمان و پس از آن ذخیره کنید.
رژیم غذایی در هفته سی و چهارم بارداری
در هفته ۳۴ بارداری، تغذیه سالم و مناسب بسیار مهم است. در این مرحله از بارداری، نیاز بدن شما و جنین در حال رشد و تکامل به مواد مغذی بسیار بالا است. در ادامه چند نکته را درباره رژیم غذایی در این هفته برای شما توضیح می‌دهیم:
- تامین کالری: در این مرحله، نیاز به افزایش کالری روزانه دارید. معمولاً باید حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری بیشتر از میزان قبل بارداری خود مصرف کنید. اما توجه کنید که نیاز شما به کالری، بستگی به وزن قبل بارداری، سطح فعالیت و وضعیت سلامتی شما دارد. با پزشک یا متخصص تغذیه خود در این زمینه مشورت کنید.
- مصرف پروتئین: منابع سالم پروتئین برای رشد و تکامل سلول‌ها و بافت‌های جنین بسیار مهم است. می‌توانید از منابعی مانند گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ، لوبیا، نخود و سویا استفاده کنید. همچنین، می‌توانید منابع گیاهی مانند آجیل، بذرها و سبزیجات را نیز جایگزین کنید.
- مصرف لبنیات: مصرف محصولات لبنی پر کلسیم مانند شیر، پنیر، ماست و دوغ در این مرحله بسیار مفید است. کلسیم برای ساخت استخوان‌ها و دندان‌های جنین ضروری است.
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات تازه و رنگارنگ می‌توانند نیاز به ویتامین و مواد مغذی مهم را برآورده کنند. میوه‌ها و سبزیجاتی مانند پرتقال، توت‌فرنگی، خرما، بروکلی و هویج گزینه های بسیار خوبی می باشند.
- مصرف غذاهای پرفیبر: مصرف غذاهایی مانند غلات کامل، نان‌های نیمه‌سفید، نخود، لوبیا، لوبیا سبز و سبوس گندم می‌تواند در جلوگیری از مشکلات گوارشی مانند یبوست کمک کند.
- آهسته خوردن غذا: غذا را به آرامی بخورید و آن را خوب بجوید. این کار به هضم بهتر و جذب بیشتر مواد مغذی کمک می‌کند.
- مصرف مکمل‌های معدنی و ویتامین ها: در صورتی که نیاز به مکمل مواد معدنی و ویتامین دارید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. آنها می‌توانند شما را راهنمایی کنند که چه مکمل‌هایی در این مرحله برای شما مناسب است.
- مصرف مایعات کافی: نوشیدن مایعات را فراموش نکنید. آب یکی از مهم‌ترین موادی است که باید در دوران بارداری به طور مداوم مصرف کنید. این ماده نیمی از وزن بدن شما را تشکیل می‌دهد. آب به هضم مواد غذایی، جذب دیگر مواد مغذی، حذف مواد زائد بدن، تنظیم دمای بدن و انجام میلیون‌‌ها فرایند متابولیک که برای زندگی ضروری است، کمک می‌کند. همچنین در دوران بارداری، به نگهداری مقدار کافی مایع آمنیوتیک در کیسه آب کمک می کند. شما روزانه حدود ۲ تا ۳ لیتر آب از دست می‌دهید، زمانی که به دستشویی می‌روید، عرق می‌کنید و حتی وقتی که نفس می‌کشید. بنابراین نوشیدن آب در این دوره یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید انجام دهید . کم آبی بدن در دوران بارداری باعث بروز انقباضات برکستون هیکز می شود. بنابراین روزانه ۱۰ لیوان آب بنوشید. اگر ورزش می‌کنید، مقدار آن را بیشتر کنید. شما می‌توانید این موارد را نیز جزو مایعات به حساب آورید: آب میوه‌های صد در صد طبیعی، آب سبزیجات، سوپ و شیر اما همچنان مصرف آب را به عنوان منبع اصلی مایعات بدن ادامه دهید.
- خانم‌های باردار نباید جوانه خام بخورند، چرا که احتمال دارد دانه، پیش از جوانه زدن به باکتری آلوده شده باشد. این میکروب‌ها با شستن از بین نمی‌روند. اگر خارج از خانه غذا می‌خورید، دقت کنید که در غذا و ساندویچ جوانه نباشد و در خانه برای از بین بردن باکتری‌ها جوانه را خوب بپزید.
عوارض شایع در هفته سی و چهارم بارداری
با توجه به تفاوت زمان و شکل بروز عوارض بارداری برای زنان، عوارض معمول و شایع بیشتر مادران طی هفته ۳۴ بارداری شامل موارد زیر است:
- کمردرد
- خستگی
- تکرر ادرار
- تورم پاها
- سوزش معده
- گرفتگی عضلات پا
- ترشحات پستان
- تغییرات خلق‌وخو
- اختلالات خواب
- انقباضات بدون درد رحم
مراقبت‌های پزشکی هفته سی و چهارم
اگر هنوز به اولین جلسه مراقبت پزشکی در سه ماهه سومتان نرفته‌اید؛ که بهتر است بین هفته‌های ۳۱ تا ۳۴ بارداری انجام شود، لازم است که این هفته حتماً به پزشک خود مراجعه کنید. در این جلسه علاوه بر آنکه پزشک، وضعیت سلامت شما را بررسی می‌کند و از روند مناسب بارداری شما مطمئن می‌شود، شما نیز می‌توانید سؤالات خود را در مورد انتخاب روش‌های زایمان و راه‌های تسکین درد زایمان از او بپرسید.
همچنین اگر rh خون شما منفی و rh پدر کودک مثبت است، برای جلوگیری از عوارض مربوط به ناسازگاری خون مادر و جنین، احتمالاً در هفته ۲۸ بارداری، آمپول پادتن rh یا روگام را تزریق کرده‌اید. اگر این کار را انجام نداده باشید، پزشکتان در این هفته باید یک تزریق از آمپول روگام را برای شما تجویز کند تا زمان تولد نوزاد، از مشکلات مرتبط با این موضوع پیشگیری شود.
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفته سی و چهارم
برخی زنان، زایمان زودتر از موعد دارند. اگر انقباضات رحم شما شروع شد، ابتدا باید ببینید هر انقباض چقدر طول می‌کشد و فاصله این انقباضات چقدر است، زیرا پزشک شما به این اطلاعات نیاز دارد. درصورتی‌که مطمئن بودید که اینها انقباضات کاذب براکستون هیکس نیست و انقباضاتی منظم، ادامه‌دار و رو به افزایش است، باید با پزشک خود تماس بگیرید. به‌طورکلی علائم زایمان زودرس که با وقوع آنها باید به بیمارستان بروید شامل موارد زیر است:
- انقباضات رحمی
- لکه‌بینی یا خونریزی واژینال
- فشار غیرمعمولی در لگن یا کمردرد
- دردهای کرامپی شبیه قاعدگی
- بیشتر یا رقیق‌تر شدن حجم ترشحات واژن
- تغییر رنگ در ترشحات واژن؛ مایل به صورتی یا قهوه‌ای روشن
علاوه بر علائم زایمان زودرس، لازم است برای حفظ سلامتی خود و جنین، علائم بدن خود را تحت نظر بگیرید و درصورتی که هر یک از علائم زیر را داشتید، به پزشک مراجعه کنید:
- سردرد شدید
- تهوع و استفراغ
- حساسیت به لمس
- درد در ناحیه زیر دنده‌ها و بالای شکم
- تورم ناگهانی صورت و دست‌ها
- تغییر در بینایی مثل نابینایی موقت
- مشکلات دیداری مثل تاری دید و حساسیت به نور یا جرقه زدن چشم
اینها علائم پره‌اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی است که در صورت رسیدگی نکردن در زمان مناسب می‌تواند خطراتی برای سلامت شما و جنین داشته باشد. همچنین علائمی مانند تب، لرز کردن یا سوزش هنگام ادرار کردن نیز می‌تواند نشان‌دهنده عفونت‌های مجاری ادرار باشد که بهتر است برای درمان آنها به پزشک مراجعه کنید.
