وضعیت جنین
در هفته سی و ششم بارداری، رشد جنین تقریباً کامل شده است. سیستم گوارشی او کاملاً رشد یافته و قادر به هضم و پردازش مواد مغذی شیر مادر می‌باشد. استخوان‌های جنین نیز محکم‌تر شده‌اند که این امر به حرکات هماهنگ‌تر آنها منجر می‌شود. ریه‌های او نیز تقریباً دیگر کامل شده و قادر به عملکرد مستقل هستند. اگر در این مرحله دچار زایمان زودرس شوید، استروئید در عضله پای شما تزریق می شود تا عملکرد ریه‌های نوزاد را سرعت ببخشند.
اندازه جنین
قد: ۴۸.۲ سانتی متر
وزن: ۲۶۴۸ گرم
این روزها جای جنین حسابی تنگ شده و به همین علت به نظر می‌رسد که حرکاتش کم شده است. طبیعی است، فضای کافی برای چرخیدن و غلت زدن و لگد زدن ندارد. شما ضربه‌های آرنج و پاهای جنین را احساس خواهید کرد که ممکن است ناراحت‌کننده و حتی دردناک باشد. قد او حدود ۴۸ سانتی‌متر و نزدیک به ۲ کیلو و ۸۰۰ گرم وزن دارد، اما به یاد داشته باشید که همه نوزادان با یک وزن و اندازه متولد نمی‌شوند.
قلب با سرعت ۱۱۰ تا ۱۶۰ بار در دقیقه می‌تپد. جنین شما هنوز روزی ۳۰ گرم وزن اضافه می‌کند. همه چیز در بدن او برای ورود به دنیای جدید آماده است. ریه‌های جنین تنها عضوی است که تا آخرین لحظه‌ها در حال تکامل است و در بیشتر موارد نارسایی این عضو در صورت تولد نوزاد نارس، مشکل ایجاد می‌کند.
وضعیت مادر در هفته سی و ششم بارداری
ماه آخر بارداری گاهی به نظر بسیار طولانی می‌رسد! اگر اولین باری است که باردار شده‌اید ظرف چند روز آینده، سر جنین داخل حفره رحم شما قرار می‌گیرد. فرایندی که انگاژمان نامیده می‌شود و باعث سبک شدن شما خواهد شد. در بارداری‌های بعدی این حالت تا زمان شروع دردهای زایمان برای مادر ایجاد نمی‌شود. قرار گیری جنین در لگن حس خوشایندی نیست، گویی که توپی در بین پاهایتان قرار دارد و هر لحظه ممکن است به پایین بیفتند. اما در عین حال با دور شدن جنین از قفسه سینه شما، می توانید راحت‌تر نفس بکشید. همچنین به دلیل کم شدن فشار از زیر معده، ممکن است طی این هفته سوء‌هاضمه کمتری داشته باشید. سعی کنید در این هفته های پایانی حتما به ورزش و پیاده روی ادامه دهید تا از نظر بدنی برای زایمان آماده باشید.
عضلات رحم و شکم برای نگه داشتن جنین به اندازه کافی قوی هستند، با این حال ممکن است حفظ تعادل هنگام راه رفتن کمی دشوار شده باشد و فشار روی مثانه، باعث بازگشت تکرر ادرار شود. در این هفته احتمالا متوجه افزایش میزان انقباضات کاذب براکستون هیکس شده اید.
جفت سر راهی
مشکل جفت سر راهی معمولا در سه ماهه آخر حاملگی اتفاق می‌افتد. وجود جفت سر راهی می‌تواند به دلایل مختلفی مانند شکل رحم، اسکارهای ناشی از جراحی‌های قبلی مانند سزارین و چندقلویی رخ دهد. قرار گرفتن جفت سر راهی معمولا به خود جنین آسیبی نمی‌رساند و فقط در هنگام زایمان است که این فرایند را دشوار می‌کند. از جمله خطرات احتمالی که این مشکل برای مادر و جنین به همراه داشته دارد شامل خونریزی شدید قبل، حین و بعد از زایمان، نیاز به زایمان سزارین و مشکلات برای جنین می باشد.
درمان جفت سر راهی به موقعیت جفت، میزان خونریزی و سن حاملگی بستگی دارد. در برخی موارد، جفت ممکن است در طول دوران بارداری به سمت بالاتر رحم حرکت کند و از دهانه رحم دور شود و مشکلی هم برای جنین ایجاد نمی‌کند. پزشک هم روند حرکت جفت را با سونوگرافی بررسی می کند. بعد از هفته های ۳۲ یا ۳۴ هم باید سونوگرافی انجام شود تا محل دقیق جفت تعیین شود. اما اگر جفت همچنان سر راهی باقی بماند، ممکن است نیاز به برنامه‌ریزی برای زایمان سزارین باشد تا از خطرات مرتبط با خونریزی و سایر عوارض جلوگیری شود.
رژیم غذایی در هفته سی و ششم بارداری
مصرف مواد سالم و مغذی، نه تنها برای شما و فرزندتان در این دوره ضروری است، بلکه انرژی لازم را برای شیردهی و بهبود اندام‌تان پس از زایمان را نیز فراهم می‌کند. بسیاری از زنان باردار سوزش معده را در این دوره تجربه می‌کنند که دلیل آن تغییرات فیزیکی و هورمونی است که در طول بارداری در بدن رخ می‌دهد. برای جلوگیری از این مشکل از خوردن غذاهای تند و چرب، شکلات و قهوه و مرکبات مواد خودداری کنید. تعدا وعده‌های غذایی‌تان را بیشتر و مقدار غذای هر وعده را کم کنید. آهسته غذا بخورید و به خوبی آن را بجویید. هنگام غذا خوردن صاف بنشینید و برای جلوگیری از نفخ معده، حداقل تا دو ساعت بعد از غذا خوردن دراز نکشید. به مقدار زیاد آب بنوشید تا از دهیدراته شدن بدن تان جلوگیری کنید.
مراقبت های هفته سی و ششم بارداری
شما هفته های آخر بارداری را طی می کنید، از آن لذت ببرید! هر زمان که احساس خستگی کردید استراحت کنید و تغذیه سالم و وعده‌های غذایی مناسب را ادامه دهید. ترشح مخاط مسدود کننده دهانه رحم که به شکل ترشحات زرد رنگ غلیظ و آغشته به خون است، شاید چند هفته، چند روز یا چند ساعت قبل از آغاز زایمان رخ دهد. برای این اتفاق آمادگی داشته باشید و علائم شروع زایمان را بشناسید.
در طول بارداری اغلب کمی کلستروم از نوک پستان‌ها خارج می‌شود. اگر این ترشحات آزارتان می‌دهد، از دستمال معمولی یا پدهایی استفاده کنید که داخل سوتین قرار می‌گیرد و این رطوبت را جذب می‌کند. همچنین اگر انقباضات کاذب براکستون هیکس رحم را به سراغتان آمد، تغییر وضعیت بدن، نوشیدن آب یا استراحت می‌تواند این انقباضات را آرام کند. به طورکلی داشتن یک برنامه روتین برای زمان خواب، خوردن غذاهای سالم، پرهیز از مصرف بیش از حد مایعات در شب و استفاده از روش‌های تمدد اعصاب مثل یوگا به بهبود فشارهای روحی و جسمی شما کمک خواهد کرد.
آزمایش های پزشکی در هفته سی و ششم بارداری
انعقاد خون مادر
آزمایش انعقاد خون در دوران بارداری معمولاً برای ارزیابی خطر خونریزی یا ایجاد لخته در زمان نزدیک زایمان توصیه می‌شود. این آزمایش میزان لخته‌شدن خون و زمان آن را اندازه‌گیری می‌کند. انواع آزمایش‌های انعقاد خون شامل شمارش کامل خون (CBC)، سنجش فاکتور V، سطح فیبرینوژن، و زمان پروترومبین می‌باشد. این آزمایش‌ها می‌توانند به پزشک کمک کنند تا مشکلات انعقاد خون را ارزیابی کرده و درمان مناسب را تجویز کنند
سونوگرافی مرحله آخر
آخرین سونوگرافی معمول و متداول بارداری، سونوگرافی ماه آخر بارداری است که در آخرین ماه از بارداری انجام می شود و هدف از انجام آن ، تعیین وضعیت قرارگیری جنین درون رحم مادر است. بهترین حالت قرارگیری جنین در رحم مادر مخصوصا برای زایمان طبیعی آن است که سر جنین به سمت پایین و به طرف دهانه رحم باشد.
عوارض شایع بارداری در هفته سی و ششم
برخی از زنان در این هفته با افزایش ترشحات واژینال و محدودیت در حرکت کردن به دلیل بزرگ شدن شکمشان روبه‌رو هستند، اما عوارض شایع و معمول بیشتر مادران باردار طی هفته ۳۶ شامل موارد زیر است:
- کمردرد
- خستگی
- سوزش معده
- تکرر ادرار
- گرفتگی عضلات پا
- تورم مچ پا یا پاها
- اختلالات خواب
- تغییرات خلق‌وخو
- ترشحات پستان
- انقباضات رحم
مراقبت‌های پزشکی هفته سی و ششم
بین هفته‌های ۳۵ تا ۳۷ بارداری لازم است حداقل یک جلسه ملاقات با پزشک داشته باشید. در این جلسات، پزشک وضعیت سلامت و پیشرفت بارداری شما را بررسی می‌کند و در صورت نیاز، درخواست انجام آزمایش‌هایی را خواهد داد. در جلسات مراقبت پزشکی در سه ماهه سوم می‌توانید نگرانی‌های خود درباره زایمان و سایر مسائل را با پزشک در میان بگذارید.
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفته سی و ششم
جنین همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد و در نتیجه فضای کمتری نیز برای حرکت وجود دارد. درحالی‌که تکان‌های جنین احتمالاً کمتر شده ، هنوز هم باید آنها را احساس کنید. اگر متوجه کاهش یا توقف تکان‌های جنین شدید به پزشک خود اطلاع بدهید. اگرچه کاهش تکان‌ها می‌تواند بی‌دلیل باشد، اما گاهی نیز ممکن است نشان‌دهنده شرایط خطرناکی برای جنین باشد که لازم است توسط پزشک بررسی شود.
طی این هفته‌ها تا موعد زایمان، لازم است به علائم شروع زایمان بیشتر توجه کنید و درصورتی‌که احساس می‌کنید این علائم را دارید، سریعاً به بیمارستان مراجعه کنید. علائم شروع زایمان فقط انقباضات رحم نیست، برخی از علائم شروع زایمان در زیر آمده است:
- انقباضات رحمی
- لکه‌بینی یا خونریزی واژینال
- فشار غیرمعمولی در لگن یا کمردرد
- دردهای کرامپی شبیه قاعدگی
- خروج آب یا مایع شفاف از واژن
- بیشتر یا رقیق‌تر شدن حجم ترشحات واژن
- تغییر رنگ در ترشحات واژن؛ مایل به صورتی یا قهوه‌ای روشن
همچنین در صورت داشتن علائمی مانند رنگ‌پریدگی، تورم یک طرف اندام‌ها و تنگی نفس بهتر است به پزشک مراجعه کنید، زیرا این علائم ممکن است ناشی از ترومبوآمبولی باشد. علاوه بر این، سایر علائم مانند تورم ناگهانی دست و پا، تاری دید، سردرد و تهوع نیز از مواردی است که نیاز به توجه سریع پزشکی دارد. این علائم ممکن است نشانه عارضه پره‌اکلامپسی باشد که نیازمند مراقبت ویژه پزشکی است.
