وضعیت جنین
در هفته سی و هفتم بارداری، نوزاد شما به حالت ترم یا آماده تولد می‌رسد. ارگان ها و سیستم‌های بدن او به طور کامل رشد کرده و آماده عملکرد مستقل بیرون از رحم هستند. موها و ناخن‌های او تا این زمان کاملاً در آمده و ورنیکس کازئوزا، ماده ضخیم سفید کرمی که پوست را از مایع آمنیوتیک محافظت و به زایمان نیز کمک می‌کند، در حال نازک شدن است. در صورت تولد نوزاد قبل از ۳۴ هفته، جنین برای تنفس به کمک نیاز دارد، بین هفته‌های ۳۴ تا ۳۷، تزریق استروئید به مادر لازم است تا روند رشد ریه‌ها را تسریع بخشد. اما از هفته ۳۷ به بعد، نوزاد می‌تواند به تنهایی نفس بکشد.
اندازه جنین
قد: 49.5 سانتی متر
وزن: 2884 گرم
دیگر چیزی به تولد نوزاد شما باقی نمانده است! می‌توانید از این هفته منتظر رسیدن او باشید. اگر این هفته به دنیا بیاید به عنوان یک نوزاد کامل و رسیده شناخته می‌شود. سر جنین اکنون در حفره لگن شما قرار دارد و توسط استخوان‌های لگنتان احاطه و محافظت می‌شود. این وضعیت فضای ضروری برای پاها و باسن در حال رشد او را فراهم می‌کند. بله، باور کردنش سخت است اما جنین شما تا لحظه‌های آخر بارداری هم در حال رشد است. جنین در حال مکیدن انگشت و بلعیدن مایع آمنیون است. چشم‌هایش را باز و بسته می‌کند و گرفتن اشیا را هم تمرین می‌کند. با این حال مهم‌ترین تمرینی که انجام می‌دهد، نفس کشیدن است. گوش‌‌های کودک صداهای آشنا را تشخیص می‌دهد و درون رحم به سمت آنها می‌چرخد.
بسیاری از نوزادان یک سر پر مو دارند و البته برخی نیز هنگام تولد هیچ مویی ندارند. بیشتر کرک‌های جنینی که از هفته ۲۶ بدن جنین را پوشانده بود، اکنون ناپدید شده و از بین رفته است. او سلول‌های مرده پوست، مو، لانوگو (کرک‌های نرم جنین)، چربی، پروتئین و موادی که در طول مدت بارداری از مایع آمنیوتیک بلعیده را در روده خود ذخیره می‌کند. این مواد تبدیل به اولین مدفوع او خواهد شد که مکونیوم نامیده می‌شود.
مکونیوم ماده‌ای لزج به رنگ سبز تیره یا سیاه و معمولاً بدون بو است. نوزادان در 24 تا 48 ساعت اول پس از تولد مکونیوم دفع می‌کنند. دفع مکونیوم نشانه‌ای از سلامت دستگاه گوارش نوزاد است. در برخی موارد، اگر جنین تحت شرایط استرس‌زا قرار گیرند، ممکن است مکونیوم را درون رحم دفع کند که می‌تواند به وضعیتی به نام آسپیراسیون مکونیوم منجر شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که مکونیوم وارد مایع آمنیوتیک شده و پس از تولد و با اولین نفس‌های نوزاد، وارد ریه‌های او و بروز مشکلات تنفسی شود.
وضعیت مادر در هفته سی و هفتم بارداری
در هفته‌های آخر بارداری ممکن است غریزه شایعی به نام لانه‌سازی را تجربه را کنید. لانه‌سازی رفتاری غریزی است که در آن، یک زن باردار ناگهان انرژی زیادی پیدا می‌کند و تمایل شدیدی برای آماده‌سازی خانه برای ورود نوزادش احساس می‌کند. این آماده سازی می‌تواند شامل تمیزکاری، مرتب کردن ، تزیین و تغییر چیدمان اتاق کودک باشد، اما باید به خاطر داشته باشید که به خودتان فشار نیاورید تا از خطر زایمان زودرس جلوگیری کنید. اگر متوجه شدید که لانه‌سازی باعث استرس یا اضطراب شما می‌شود، یا اگر کارهایی می‌کنید که ممکن است برای شما یا نوزادتان خطرناک باشد، یا اگر این کار به صورت وسواس در آمده و نمی‌توانید دست از آن بردارید ، با پزشک خود در این مورد صحبت کنید.
رحم این هفته حدود 17 سانتی‌متر بالاتر از ناف شما قرار گرفته است. بنابراین حرکاتتان بسیار کند شده و دلتان می‌خواهد بخوابید. در این مدت دردهای براکستون هیکس یا همان دردهای کاذب شما را آزار می‌دهد و ممکن است آن را با دردهای زایمان اشتباه بگیرید. این دردها به صورت نامنظم بروز پیدا می‌کند. زمانی می‌توانید مطمئن شوید دردهای زایمان فرا رسیده که فاصله این دردها کم و مدت زمان آن طولانی شود. دهانه رحم توسط مخاط متراکم و ضخیمی به نام «پلاگ موکوسی» در دوران بارداری بسته می‌شود که از آن محافظت می‌کند. این مخاط در زمان فرا رسیدن زایمان ممکن است خونی شود. بنابراین در صورتی که دردهای منظم و لکه‌های خونی مشاهده کردید بدانید که فرزندتان در راه است.
مراقبت های هفته سی و هفتم بارداری
در این هفته پزشک لگن شما را معاینه می‌کند و خروج مایع آمنیوتیک و وضعیت گردنه رحم بررسی می‌شود. گردنه رحم در زمان نزدیک شدن به زایمان نرم‌تر می‌شود و از طول مجرای درونی آن کاسته می‌شود. به این تغییر «افاسمان» گفته می‌شود در صورتی که گردنه رحم سفت و طول مجرای درون آن زیاد باشد، نشان دهنده این است که هنوز وقت زایمان نرسیده است.
سومین موردی که پزشک بررسی می‌کند قرارگیری وضعیت جنین در رحم است و اینکه جنین با کدام قسمت بدن از رحم خارج می‌شود. پزشک در معاینه لگن با لمس پایین‌ترین بخش بدن جنین متوجه می‌شود که جنین تا چه حد وارد لگن شده است. بهداشت را در این شرایط بیشتر رعایت کنید. شما به زمان زایمان نزدیک‌تر می‌شوید و این مساله هم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. چه زایمان طبیعی داشته باشید چه سزارین به هر حال عفونت‌ها برای شما دردسرساز می‌شود، از عفونت‌های دستگاهی تناسلی گرفته تا بیمارهای دیگر، پس غفلت نکنید. اگر پیش از زایمان احساس کردید که با عفونتی رو به رو هستید حتما برای معالجه زودتر اقدام کنید.
رژیم غذایی در هفته سی و هفتم بارداری
هفته‌های آخر بارداری واقعا هیجان انگیز است، اما می‌تواند به بی‌خوابی شبانه هم منجر شود. برای جلوگیری از بی خوابی باید به رژیم غذایی خود اهمیت بدهید. شام زیاد، شما را سنگین و خواب آلود می‌کند اما زمان خواب شما را به تعویق می‌اندازد و باعث اختلال در الگوی خواب می‌شود. سعی کنید بیشترین مقدار غذای خود را قبل از عصر میل کرده و برای شام یک وعده غذای سبک انتخاب کنید. در ادامه چند پیشنهاد برای شام مغذی و متعادل آورده شده است:
- ماهی پخته با سبزیجات:
- فیله ماهی پخته (مانند سالمون یا تیلاپیا) برای امگا-3
- سبزیجات بخارپز مانند بروکلی و هویج
- یک وعده کوچک برنج قهوه‌ای یا کینوا برای کربوهیدرات‌های پیچیده
- سالاد سبز با پروتئین:
- انواع سبزیجات برگ سبز (مانند اسفناج، کاهو رومین، یا برگ‌های کلم)
- پروتئین مانند مرغ پخته یا تکه‌های پنیر فتا
- افزودنی‌های مغذی مانند گردو، بادام، تخم‌مرغ آب‌پز، و نخود
- یک سس سالاد کم چرب یا ساخته شده از روغن زیتون و سرکه بالزامیک
- خوراک لوبیا و سبزیجات:
- لوبیاهای مخلوط (مانند لوبیا سیاه، لوبیا چیتی، یا لوبیا قرمز) برای پروتئین گیاهی
- انواع سبزیجات مانند فلفل دلمه‌ای، پیاز، و سیر
- سرو شده با برنج قهوه‌ای یا یک تکه نان سبوس‌دار
- مرغ یا بوقلمون و سبزیجات ریشه‌ای:
- سینه مرغ بدون پوست یا بوقلمون پخته شده
- سیب‌زمینی شیرین یا چغندر پخته به عنوان کربوهیدرات سالم
- سبزیجات ریشه‌ای دیگر مانند هویج یا شلغم
- پاستا با سس گوجه‌فرنگی و سبزیجات:
- پاستا ساخته شده از آرد کامل یا آردهای دیگر مانند نخود یا عدس
- سس گوجه‌فرنگی با سبزیجات مانند اسکواش، بادمجان، و قارچ
- اضافه کردن پروتئین مانند قطعات مرغ پخته یا پنیر ریکوتا
عوارض شایع بارداری در هفته سی و هفتم
عوارض شما در این دوره می‌تواند شامل موارد مختلفی باشد که در مورد تمام زنان باردار یکسان نخواهد بود. اما شایع‌ترین عوارضی که در مورد بیشتر مادران باردار طی هفته ۳۷ بارداری وجود دارد شامل موارد زیر است:
- کمردرد
- نفخ شکم
- خستگی
- تکرر ادرار
- ورم پا
- ترشحات پستان
- گرفتگی عضلات پا
- تغییرات خلق‌وخو
- اختلالات خواب
- انقباضات رحم
مراقبت های هفته سی و هفتم بارداری
در طول روز برای جلوگیری از کم‌آبی بدن، مقدار زیادی مایعات بنوشید و با کاهش نوشیدن مایعات در اواخر شب، از دفعات تکرر ادرار شبانه کم کنید. حرکت آرام بدن به عقب و جلو هنگام ادرار کردن، فشار روی رحم را کاهش می‌دهد و اجازه می‌دهد که مثانه شما بهتر خالی شود. انجام مداوم ورزش‌های کف لگن نیز به کنترل مثانه کمک خواهد کرد.
بهتر است در هر وضعیتی که هستید، به استراحت کردن خود اهمیت دهید تا به پیشگیری از خستگی کمک کنید. داشتن یک برنامه روتین برای زمان خواب، خوردن غذاهای سالم، پرهیز از مصرف بیش از حد مایعات هنگام شب، حرکات و تمرینات ورزشی می‌تواند به بهبود فشارهای روحی و جسمی شما طی این هفته کمک کند.
اگر مادر آینده‌نگری هستید، می‌توانید طی این روزها برای شیردهی به نوزادتان پس از تولدش، یک سوتین ویژه شیردهی تهیه کنید. پستان‌‌های شما چند روز پس از تولد نوزاد بزرگ‌تر خواهد شد، بنابراین ممکن است نیاز باشد یک سوتین شیردهی جدید بخرید. اگر دچار ترشحات پستان شده‌اید، از پدهای ویژه‌ای استفاده کنید که داخل سوتین قرار می‌گیرد و این رطوبت را جذب می‌کند. همچنین اگر انقباضات کاذب براکستون هیکس رحم را طی این هفته تجربه کردید، با تغییر در وضعیت بدنتان، نوشیدن آب کافی و استراحت می‌توانید این انقباضات را آرام کنید، اما در صورت ادامه‌دار و شدید شدن انقباضات، پزشکتان را مطلع کنید.
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفته سی و هفتم بارداری
شما احتمالاً متوجه زمان‌های فعالیت و استراحت جنین خود بوده‌اید. چند دقیقه از روز خود را به شمردن دفعات ضربه‌های جنین اختصاص دهید و حرکات دیگر را نیز ثبت کنید. اگر پس از تحت نظر گرفتن منظم حرکات متوجه کاهش تکان‌های جنین شوید، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید. اگرچه تا زمان تقریبی زایمان شما فرصت باقی است، اما ممکن است فرزند شما کمی زودتر از موعد به دنیا بیاید. به همین دلیل، لازم است به علائم زایمان زودرس توجه کنید و در صورت داشتن هر یک از نشانه‌های زیر برای بررسی بیشتر به بیمارستان مراجعه کنید:
- انقباضات رحمی
- لکه‌بینی یا خونریزی واژینال
- فشار غیرمعمولی در لگن یا کمردرد
- دردهای کرامپی شبیه قاعدگی
- بیشتر یا رقیق‌تر شدن حجم ترشحات واژن
- تغییر رنگ در ترشحات واژن؛ مایل به صورتی یا قهوه‌ای روشن
در این هفته نیز مانند سایر هفته‌های نیمه دوم بارداری لازم است به علائم هشداردهنده‌ای مانند تورم ناگهانی صورت و دست‌ها، سردرد شدید، تهوع، تاری دید و درد در ناحیه زیر دنده‌ها توجه کنید و در صورت مشاهده هر کدام از این علائم برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشانه عارضه پره‌اکلامپسی باشد که در صورت نبود توجه و مراقبت پزشکی می‌تواند برای شما و جنین خطرناک باشد.
