وضعیت جنین
در هفته سی و هشتم بارداری، جنین شما کامل شده است اما مغز او همچنان در حال تکامل و بلوغ می باشد، روندی که تا سال ها بعد از تولد نیز ادامه دارد. رشد قابل توجهی در پوسته مغزی رخ داده که کنترل کننده عملکرد هایی مانند تفکر، حرکت و ادراک است. اتصالات در مغز جنین در حال شکل‌گیری است که به او کمک می‌کند پس از تولد بهتر بتواند شیر مادر را بمکد و ببلعد و حتی بهتر بخوابد. پوست نوزاد شما با گذشت زمان نرم و صاف‌تر می‌شود، زیرا لایه‌ای از چربی زیر آن در حال شکل گیری است.
اندازه جنین
قد: 50.7 سانتی متر
وزن: 3293 گرم
جنین شما همچنان در حال وزن‌گیری می باشد. مجرای اشک جنین هنوز تشکیل نشده است. از توانایی او در این هفته، گوارش مواد غذایی و تولید مدفوع می‌باشد. دستگاه تولید صدای او یعنی حنجره، خود را برای تولید صداهای مختلف آماده می‌کند. با نزدیک شدن به روزهای آخر بارداری، تغییراتی در جفت رخ می‌دهد و جفت دیگر مثل گذشته قادر به فعالیت نیست. این اتفاق ممکن است در هر زمانی طی چند هفته آینده بیفتد. پس از این اتفاق، غده هیپوفیز جنین، هورمون اکسی‌توسین و کورتیزول ترشح می‌کند. هر دو هورمون از جفت عبور می‌کند و وارد جریان خون شما می‌شود که باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین در بدن شما و تحریک شروع انقباضات درد زایمان می‌شود. هورمون کورتیزولی که از بدن جنین ترشح شده، هورمون‌های خاصی را در بدن شما تغییر می دهد و باعث تولید نوعی ماده شیمیایی به نام پروستاگلاندین می‌شود که برای دهانه رحم مثل نرم‌کننده عمل می‌کند.
وضعیت مادر در هفته سی و هشتم بارداری
درد زایمان شما ممکن است از حالا تا هر زمانی در چند هفته آینده شروع شود. در این هفته‌های آخر ممکن است احساس چاقی و ناراحتی کنید چرا که رحم در حدود 16 تا 18 سانتی‌متر بزرگ تر شده است، یا دردهایی در کشاله ران یا پشت ساق پا احساس کنید که این دردها نشانه قرارگیری سر کودک به سمت لگن یا حرکت او روی عضلات کف لگن می باشد. البته گاهی سر کودک روی اعصاب لگن قرار می‌گیرد که چنین وضعیتی برای شما درد بیشتری ایجاد می‌کند. در برخی از خانم‌ها رشد رحم متوقف شده و در برخی دیگر همچنان ادامه دارد. ممکن است شما از آن دست زنان بارداری باشید که رحمتان همچنان در حال رشد است.
افسردگی حالت روحی است که برخی از بانوان باردار را گرفتار خودش می‌کند. بهتر است به خودتان سخت نگیرید و به چیزی فکر نکنید جز اینکه به زودی نوزاد زیبایتان را در آغوش می‌گیرید. مطالعه کنید، فیلم ببینید و یا با دوستان خود وقت بگذرانید، زیرا تا مدت‌ها پس از تولد فرزندتان، به سختی می‌توانید برای این قبیل کارها وقت پیدا کنید.
با فکر کردن به درد زایمان، ممکن است نشانه‌های ترس و اضطراب در شما پدیدار شود که مسئله‌ای کاملاً طبیعی است. بهتر است بدانید که بدن زنان برای تحمل درد زایمان توانایی‌های خاص خود را دارد. هنگام شروع درد زایمان، سطح اِندورفین بدن افزایش می‌یابد تا به مقابله با درد زایمان کمک کند، بنابراین با افزایش شدت انقباضات، توانایی شما برای مقابله با آنها نیز افزایش می‌یابد.
مراقبت های بارداری در هفته سی و هشتم
در هفته ۳۸ بارداری باید بدانید چگونه توسط نشانه‌ها، کاذب بودن درد زایمان را تشخیص دهید. انقباضات کاذب الگوی مشخصی ندارد و به مرور زمان، مدت یا شدت آنها بیشتر نمی‌شود و فاصله بین آنها کمتر نخواهد شد. در درد زایمان کاذب، انقباضات را در بخش جلوی بدن حس می‌کنید، درحالی‌که در درد زایمان واقعی، انقباضات از بخش پشتی بدن شروع و با ادامه در جلوی بدن احساس می‌شود.
اگر کیف وسایل مورد نیاز بیمارستان را آماده نکرده‌اید، بهتر است این کار را هرچه زودتر انجام دهید، زیرا درد زایمان شما هر لحظه ممکن است شروع شود. همچنین هفته‌های پیش رو، زمان مناسبی برای مطالعه در رابطه با نوزادان است. پس از تولد کودک، زمان آزاد زیادی نخواهید داشت. پس بهتر است همین حالا درباره چند هفته اول زندگی فرزندتان چیزهایی یاد بگیرید.
ممکن است افسردگی را هم در دوران بارداری و هم پس از زایمان تجربه کنید. البته همه مادران باردار به افسردگی دچار نمی‌شوند. ممکن است تغییرات روحی را تجربه کنید اما این به معنای افسرده بودن نیست. اختلالات خلقی پس از زایمان هم در یکی دو هفته اول بعد از زایمان خودش را نشان می‌دهد. شدت این اختلالات گاهی خفیف و گاهی شدید است. در دوره بد خلقی پس از زایمان این احساسات را خواهید داشت:
- تغییرات خلقی: احساس غمگینی، ناامیدی یا بی‌علاقگی به فعالیت‌هایی که قبلاً لذت‌بخش بودند.
- اضطراب: احساس نگرانی یا تنش بیش از حد، گاهی اوقات در مورد سلامتی نوزاد یا توانایی مراقبت از او.
- تغییرات در الگوی خواب: مشکل در به خواب رفتن، بیدار ماندن یا بیش از حد خوابیدن.
- تغییرات اشتها: کاهش یا افزایش اشتها که می‌تواند منجر به کاهش وزن یا افزایش وزن ناخواسته شود.
- احساس خستگی یا کم‌انرژی بودن: انرژی کم برای انجام کارهای روزمره یا عدم تمایل به انجام فعالیت‌ها.
- احساس بی‌ارزشی یا گناه: احساسات منفی درباره خود یا نگرانی‌هایی در مورد ناتوانی در مراقبت از نوزاد.
- تغییرات در تمرکز: مشکل در تمرکز یا تصمیم‌گیری.
- گریه‌های زیاد: گریه کردن بیش از معمول یا اغلب اوقات بدون دلیل واضح.
- عدم علاقه به داشتن ارتباط با دیگران: خودداری از مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی یا گوشه‌گیری.
- افکار مربوط به آسیب رساندن به خود یا نوزاد: این افکار می‌تواند شامل تفکرات خودکشی یا فکر به آسیب رساندن به جنین باشد.
افسردگی وقتی به‌عنوان مشکل جدی تلقی می‌شود که مادر نسبت به کودک خود احساس خشم و دشمنی داشته باشد.
رژیم غذایی در هفته سی و هشتم بارداری
بر خلاف آنچه بیشتر مردم به آن اعتقاد دارند، هیچ دلیل علمی برای این که غذاهای تند بارداری را تحریک می‌کند، وجود ندارد. اگر غذاهای تند بخشی از رژیم غذایی شما در طول بارداری بوده است، دلیلی برای حذف آن وجود ندارد. اما اگر آن را در این دوره به برنامه غذایی خود افزوده‌اید، احتمال معده درد برایتان وجود خواهد داشت. غذاهای تند هیچ ضرری به زنان باردار نمی‌رساند اما اگر اختلال خواب دارید، ممکن است این مواد محرک باشند و بهتر است از خوردن آنها اجتناب کنید. پیاز، فلفل، فلفل قرمز یا دیگر غذاهای تند می‌تواند باعث سوزش معده و سوءهاضمه شوند. اگر علاقه زیادی به غذاهای تند دارید طوری که نمی‌توانید آنها را از رژیم غذایی خود حذف کنید، سعی کنید مصرف این مواد را در شام و اسنک های عصرانه محدود و به جای آن در صبحانه و ناهار میل کنید.
عوارض شایع بارداری در هفته سی و هشتم
با در نظر گرفتن تفاوت عوارض بارداری بین زنان، عوارض شایع و رایج هفته ۳۸ برای بیشتر مادران باردار شامل موارد زیر است:
- کمردرد
- نفخ شکم
- تکرر ادرار
- خستگی
- تورم پا
- گرفتگی عضلات پا
- اختلالات خواب
- تغییرات خلق‌وخو
- ترشحات پستان
- انقباضات رحم
مراقبت پزشکی هفته سی و هشتم بارداری
از این هفته تا زمان زایمان لازم است هر هفته حداقل یک بار با پزشک خود ملاقات داشته باشید. در این جلسات، پزشک علاوه بر سلامت شما، وضعیت جنین را نیز بررسی می‌کند و میزان آمادگی شما برای زایمان را می‌سنجد. پزشک ممکن است درباره گزینه‌های پیش رو در صورت زایمان نکردن تا هفته ۴۱ با شما صحبت کند. اگر هر گونه نگرانی در مورد زایمان دارید، حتماً از پزشک خود مشورت بگیرید. اگر پزشک تصور کند که فرزند شما در وضعیت بریچ یعنی وضعیت سر رو به بالا، قرار دارد برای تایید آن، درخواست انجام سونوگرافی خواهد داد. در هفته‌های آخر بارداری، تست بدون استرس نیز برای برخی زنان انجام می‌شود که هدفش بررسی سلامت جنین است.
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفته سی و هشتم
در این مرحله از بارداری، برای اطمینان از سلامت خود و جنین بهتر است به برخی از علائم هشداردهنده توجه کنید. ترشحات واژینال در این دوره شایع است و نشانه نزدیک شدن زایمان است، اما در صورت مشاهده هر نوع خونریزی واژینال، باید فوراً شما و جنینتان توسط پزشک معاینه شوید. خونریزی مرتبط با جفت می‌تواند برای جنین خطرناک باشد.
ورم کم در پاها و قوزک پاها طبیعی است، اما در صورت داشتن رنگ‌پریدگی، ورم یک‌‌طرفه و تنگی نفس ممکن است به ترومبوآمبولی مبتلا شده باشید که نیازمند بررسی بیشتر توسط پزشک است. ورم ناگهانی دست و صورت به همراه سردرد مداوم و حالت تهوع یا تاری دید می‌تواند نشان‌دهنده مسمومیت بارداری یا پره‌اکلامپسی باشد که عارضه‌ای خطرناک است و باید فوراً درمان شود.
