وضعیت جنین
در هفته چهلم بارداری، مراحل نهایی تکامل ریه‌ها، مغز و سیستم عصبی اتفاق می‌افتد. سیستم گردش خون ، سیستم عضلانی و سیستم اسکلتی کاملا تکمیل شده است. همه چیز برای ورود به جهان جدید و تولد نوزاد آماده است! حالا هر لحظه و هر ساعت باید منتظر دردهای زایمان باشید.
اندازه جنین
قد: ۵۲.۲ سانتی متر
وزن: ۳۶۱۹ گرم
این روزها پوست جنین کاملا نرم و صاف شده است. حدود ۱۵ درصد بدن او را بافت چربی تشکیل می‌دهد، این چربی به خورد پوستش رفته و حالا حسابی تپل به نظر می‌رسد. پیش از تولد، فرزند شما باید در وضعیت جنینی قرار بگیرد، یعنی سر او به سمت پایین، پاهای او روبه‌روی شکمش جمع شده و زانوها مقابل بینی قرار گرفته باشد. در زمان تولد ممکن است بدنش آبی باشد یا به قسمت‌های از بدنش ماده سفید رنگی چسبیده باشد. اگر دیدید بدنش به خون آغشته شده نگران نباشید، این به دلیل جدا شدن از جفت است. بدن او بعد از خروج از رحم لغزنده و موهای سرش به هم چسبیده است. استخوان‌های جمجمه او هنوز سفت نشده و قدری از هم جدا هستند. در زمان خروج نوزاد جمجمه به هم فشرده می‌شود و جنین راحت تر از کانال زایمان عبور می‌کند. این نرمی جمجمه تا حدود یک سالگی هم ادامه دارد.
چشم‌‌های نوزاد شما به طور کامل تشکیل شده‌اند، اما پس از تولد قادر به تمرکز روی اشیا نیستند. تکامل چشم‌‌ها برای دیدن محیط اطراف به طور واضح به چند هفته زمان نیازمند است. ناخن‌های او شاید به اندازه‌ای بلند باشد که بتواند سطوح نرم را بخراشد.
وضعیت مادر در هفته چهلم بارداری
وسایل لازم بیمارستان و لباس های نوزاد را در کیفی بگذارید که آماده باشید. این روزها حتما شوق و هیجان زیادی دارید و قلبتان بیشتر از همیشه می تپد. اگر کیسه آبتان پاره شد اصلا نترسید. فقط خیلی سریع به بیمارستان بروید. بهترین کار این است که آرامشتان را حفظ کنید.
این نکته را در نظر بگیرید که چه زایمان طبیعی داشته باشید چه سزارین ممکن است آنقدر احساساتی شوید که نتوانید خودتان را کنترل کنید و مثل دختر بچه‌ها گریه کنید. پس یک دل سیر اشک بریزید. شما ۹ ماه فشار سنگینی تحمل کرده‌اید و اگر این احساسات باقی بماند ممکن است خودش را به صورت افسردگی بعد از زایمان نشان دهد.
مراقبت های بارداری در هفته چهلم
عمل سزارین به دلایل مختلف انجام می‌شود؛ یکی کوچک‌بودن لگن و دیگری بزرگ بودن جنین، که در این شرایط جنین نمی‌تواند از سطوح لگن عبور کند. نامناسب بودن شرایط درون رحم، وارد شدن فشار روی بند ناف و جدا شدن زود هنگام جفت از جداره رحم از جمله دلایلی است که سزارین را برای مادر باردار واجب می‌کند. در عمل سزارین شما ممکن است هوشیار باشید چرا که از روش بی‌حسی نخاعی یا اپیدورال استفاده می‌شود. در سزارین با بریدن پوست و عضلات جدار شکم، دیواره رحم باز می‌شود و جراح به آرامی برشی در دیواره رحم می‌دهد و کودک را از این طریق خارج می‌کند. بعد از آن جفت از بدن خارج می‌شود و جداره رحم را با نخ های قابل جذبی بخیه می زنند. سپس عضلات شکم و پوست را با استفاده از همین نوع نخ می‌بندند. سزارین عملی است که بیشتر از ۳۰ دقیقه طول نمی‌کشد.
رژیم غذایی در هفته چهلم بارداری
ویتامین دی با جذب بیشتر کلسیم، باعث استحکام استخوان‌های شما و کودکتان می‌شود. مادران شیرده باید حداقل روزانه ۳ وعده شیر کم چرب یا بدون چرب یا شیر سویا مصرف کنند تا از میزان دریافت ویتامین دی کافی اطمینان حاصل کنند. حتما درباره فواید شیردهی شنیده‌اید. شیردهی علاوه بر انتقال مواد مغذی و آنتی بادی‌های مهم به بدن نوزاد، برای شما نیز فوایدی دارد:
- شیردهی پس از زایمان، باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شود که خونریزی رحم را کاهش می‌دهد و ترمیم بدن‌تان را سرعت می‌بخشد.
- در دوره شیردهی، شما به ۲۵۰۰ کالری در روز احتیاج دارید که حدود ۵۰۰ کالری بیشتر از مقداری است که در حالت عادی (قبل از بارداری) مصرف می‌کردید. در نتیجه شیردهی باعث سوزاندن کالری اضافی در بدن شما می‌شود.
- شیردهی هورمون‌هایی ترشح می‌کنند که باعث شادی و احساس خوب در شما می‌شود.
- شیردهی هزینه کمتری را برای شما به همراه دارد و از نظر اقتصادی به صرفه است.
ادامه بارداری در هفته چهلم
پیش از رسیدن به هفته ۴۰ بارداری، پزشک در مورد زمان مراجعه به بیمارستان با شما صحبت خواهد کرد. در صورت خاص بودن شرایط شما، ممکن است پزشک بخواهد زودتر از موعد به بیمارستان مراجعه کنید. از زنانی که بارداری پرخطری دارند، درخواست می‌شود تا در صورت مشاهده اولین نشانه شروع درد زایمان، خود را به بیمارستان برسانند، درحالی‌که از زنانی که بارداری آنها کم‌خطر است، خواسته می‌شود تا پس از گذشت یک ساعت یا بیشتر از انقباضات منظم رحم به بیمارستان مراجعه کنند.
این هفته از بارداری سرشار از احساسات شدید است. سعی کنید با نگرانی بیشتر، میزان اضطراب خود را افزایش ندهید. در صورت به دنیا نیامدن کودک تا هفته ۴۰ بارداری، شما هنوز تحت نظر دقیق پزشک هستید، بنابراین باید همچنان صبور باشید و راهکارها و دستورات پزشکتان را دنبال کنید.
عوارض شایع بارداری در هفته چهلم
با توجه به این موضوع که عوارض تمام زنان در هفته‌های بارداری شبیه به یکدیگر نیست، اما عوارض شایع و معمول بارداری طی هفته ۴۰ در مورد اغلب مادران باردار شامل موارد زیر است:
- کمردرد
- نفخ
- خستگی
- تکرر ادرار
- تورم پا
- گرفتگی عضلات پا
- ترشح پستان
- اختلالات خواب
- تغییرات خلق‌وخو
- انقباضات رحم
شناخت علائم شروع زایمان در هفته چهلم
مادران باردار بهتر است در دوران بارداری از علائم شروع زایمان، شناخت کافی به دست بیاورند تا آمادگی لازم را برای برخی شرایط ناگهانی داشته باشند و در صورت مواجه شدن با آنها بتوانند با خونسردی، وضعیت را کنترل کنند. این شرایط شامل موارد زیر است:
انقباضات زایمان
انقباضات رحم، اولین نشانه شروع زایمان است. درصورتی‌که انقباضات شما منظم و شدت آنها بیشتر شده باشد و بیشتر از ۳۰ ثانیه طول بکشد، می‌تواند نشان‌دهنده شروع فاز اول زایمان باشد. با پیشروی زایمان، تعداد انقباض‌ها بیشتر، طولانی و قوی‌تر می‌شود. تا زمانی که هر انقباض ۳۰ تا ۹۰ ثانیه طول کشید و فاصله بین هر انقباض به پنج دقیقه رسید، شما وارد فاز اول زایمان شده‌اید و بهتر است به بیمارستان مراجعه کنید. نیازی نیست نگران باشید، زیرا تا خارج شدن نوزاد هنوز چند ساعت فرصت دارید.
ترشحات نشانه زایمان
این مخاط درست قبل از شروع دردهای زایمان یا ابتدای آن شروع به خارج شدن می‌کند و شما آن را به صورت ترشحات صورتی، چسبنده و ژله‌مانندی مشاهده خواهید کرد. رنگ صورتی این ترشح به دلیل خون‌آلود بودن آن است و طبیعی است که مایع مخاطی با خون آغشته شود. اگر خونریزی بیشتر باشد، می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که مشکلی وجود دارد و باید بلافاصله با پزشک یا بیمارستان تماس گرفته شود.
پاره شدن کیسه آب
در طول این هفته، در صورت پاره شدن کیسه آب باید با پزشک خود تماس بگیرید. این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که ممکن است انقباضات رحم در این زمان شروع نشود و درد زایمان حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد آغاز شود، اما به هر حال شما به زمان زایمان نزدیک خواهید بود.
درد لگنی و کمردرد
احساس درد در ناحیه پایین کمر، لگن و محدوده مقعد می‌تواند نشان‌دهنده نزدیک شدن به زمان زایمان باشد.
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفته چهلم
در این هفته علاوه بر این که باید به علائم شروع زایمان توجه کنید تا در صورت مشاهده آنها به پزشک مراجعه کنید. برخی علائم دیگر نیز وجود دارد که نیاز به توجه و بررسی بیشتر توسط پزشک دارد. سایر علائمی که لازم است در این هفته به آنها دقت کنید شامل موارد زیر است:
- سردرد شدید
- تهوع و استفراغ
- تغییر در بینایی
- حساسیت به لمس
- مشکلات دیداری مثل تاری دید یا جرقه زدن چشم
- درد در ناحیه زیر دنده‌ها و بالای شکم
- تورم ناگهانی صورت، دست و پاها
هر کدام از این علائم به تنهایی یا همراه با هم ممکن است نشان‌دهنده عارضه پره‌اکلامپسی باشد. این عارضه نیازمند توجه ویژه پزشکی است و در صورت تشخیص به موقع با مراقبت پزشکی مناسب، خطری سلامت شما و جنین را تهدید نخواهد کرد.
