در این مقاله، ما در مورد سوره نساء آیات 11 تا 12 از قرآن کریم بحث خواهیم کرد، که به موضوع تقسیم ارث می‌پردازد. این آیات با دقت و با توجه به جزئیات متعدد، سهم هر یک از وراث را با توجه به شرایط خاص مشخص می‌کند. این آیات پیچیده و دقیق، نه تنها از اهمیت این موضوع در اسلام شهادت می‌دهند، بلکه نشان می‌دهند که چگونه قرآن کریم به تفاوت‌های فردی و شرایط خاص در نظر گرفتن حقوق افراد توجه دارد. در ادامه، ما ترجمه فارسی این آیات را ارائه خواهیم داد و به بررسی عمیق‌تر مفاهیم و اصول آن خواهیم پرداخت.
| یوصیکُمُ اللّهُ فى اَوْلادِکُمْ | خداوند درباره‌ی فرزندانتان به شما سفارش می‌کند: |
| لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْاُنْثَیَیْنِ | سهم پسر، برابر با سهم دو دختر است؛ |
| فَاِنْ کُنَّ نِساءً فَوْقَ اثْنَتَیْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَکَ | پس اگر وارثان دو خانم یا بیشتر باشند، دوسوم ارث برای آنهاست؛ |
| وَ اِنْ کانَتْ واحِدَهً فَلَهَا النِّصْفُ | و اگر وارث، فقط یک دختر باشد، نصف ارث برای اوست؛ |
| وَ لِاَبَوَیْهِ لِکُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمّا تَرَکَ | و پدر و مادر، هر کدام یک‌ششم از ارث را دارند، |
| اِنْ کانَ لَهو وَلَدٌ | البتّه اگر میّت فرزند داشته باشد؛ |
| فَاِنْ لَمْ یَکُنْ لَهو وَلَدٌ وَ وَرِثَهو اَبَواهُ | و اگر فرزندی نداشته باشد و فقط پدر و مادرش از او ارث ببرند، |
| فَلِاُمِّهِ الثُّلُثُ | مادرش یک‌سوم دارد و بقیّه برای پدرش است؛ |
| فَاِنْ کانَ لَهو اِخْوَهٌ فَلِاُمِّهِ السُّدُسُ | اگر میّت، خواهر یا برادرانی داشته باشد، سهم مادر یک‌ششم است؛ |
| مِنْ بَعْدِ وَصِیَّهٍ یوصى بِها اَوْ دَیْنٍ | البتّه پس از اجرای سایرِ وصایا و دادن بدهی او. |
| آباؤُکُمْ وَ اَبْناؤُکُمْ لا تَدْرونَ | شما نمی‌دانید، پدران و فرزندانتان، |
| اَیُّهُمْ اَقْرَبُ لَکُمْ نَفْعًا | کدام یک از آنها برای شما سود بیشتری دارند؟ |
| فَریضَهً مِنَ اللّهِ | این روش تقسیم ارث، امری واجب از جانب خداست |
| اِنَّ اللّهَ کانَ عَلیمًا حَکیمًا (11) | که خدا همواره دانا و حکیم است |
| وَ لَکُمْ نِصْفُ ما تَرَکَ اَزْواجُکُمْ | و اگر زنی بمیرد، نیمی از ارث این همسر، برای شماست |
| اِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ فَاِنْ کانَ لَهُنَّ وَلَدٌ | البتّه اگر فرزند نداشته باشند، و اگر فرزند داشته باشند، |
| فَلَکُمُ الرُّبُعُ مِمّا تَرَکْنَ | یک چهارم از ارث آنان، برای شماست؛ |
| مِنْ بَعْدِ وَصِیَّهٍ یوصینَ بِها اَوْ دَیْنٍ | البتّه پس از اجرای سایر وصایا و پس از دادن بدهی آنها. |
| وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمّاتَرَکْتُمْ | و برای همسران شماست، یک‌چهارم از آنچه شما بجا گذاشتهاید، |
| اِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ وَلَدٌ فَاِنْ‌کانَ لَکُمْ وَلَدٌ | اگر فرزند نداشته باشید، و اگر فرزند دارید، |
| فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمّا تَرَکْتُمْ | یک هشتم از ارثی که شما بجا میگذارید، سهم آنهاست. |
| مِنْ بَعْدِ وَصِیَّهٍ توصونَ بِها اَوْ دَیْنٍ | البتّه، پس از اجرای سایر وصایا و دادن بدهی. |
| وَ اِنْ کانَ رَجُلٌ یورَثُ کَلالَهً اَوِ امْرَاَهٌ | و اگر مرد یا زنی، که از او ارث برده می‌شود، بی‌کس باشد، |
| وَ لَهو اَخٌ اَوْ اُخْتٌ | ولی یک برادر یا یک خواهر ناتنی داشته باشد، |
| فَلِکُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ | برای هر یک از آنان، یک‌ششم از ارث است |
| فَاِنْ کانوا اَکْثَرَ مِنْ ذٰلِکَ | و اگر آنان بیش از دو نفر برادر و خواهر باشند، |
| فَهُمْ شُرَکاءُ فِى الثُّلُثِ | آنها در یکسوّم میراث شریکند، |
| مِنْ بَعْدِ وَصِیَّهٍ یوصیٰ بِها اَوْ دَیْنٍ | البتّه پس از اجرای سایر وصایا و دادن بدهی او[i]. |
| غَیْرَ مُضارٍّ وَصِیَّهً مِنَ اللّهِ | به شرطی که این وصیّت زیانبار نباشد. این سفارش الهی است |
| وَ اللّهُ عَلیمٌ حَلیمٌ (12) | و خدا دانا و بردبار است. |
[i] خداوند در این دو آیه، چهار بار تأکید فرموده است که این قوانین در صورتی باید اجرا شود که شخص میت وصیت نکرده باشد ولی اگر وصیت کرده باشد باید خواسته ی او اعمال گردد.
