در این مقاله، سوره نساء آیات 58 تا 59 از قرآن کریم و ترجمه فارسی آنها مورد بررسی قرار گرفته است. این آیات حاوی دستورات خداوند در رابطه با امانتداری و عدالت در داوری میان مردم هستند. همچنین، توجه به اهمیت اطاعت از خدا، پیامبر و مدیران عادل و قانونی که از بین مردم برخاستهاند، نکاتی است که در این آیات تأکید شده است. در صورت بروز اختلاف و نزاع، تنها ملاک عدالت، داوری خدا و پیامبر میباشد. بررسی تفصیلی این آیات میتواند راهنمایی بسیار مفیدی برای زندگی اخلاقی و اجتماعی باشد.
[i] نمونه عالی این امانت، همان حکومت بر مردم است. زیرا فوراً اشاره به وظیفهی حاکمان می کند.
[ii] در مورد «اولیالامر» دو نظر وجود دارد، گروهی آنان را ائمه(ع) میدانند، و گروهی دیگر، آنان را مدیران قانونی و عادلی میدانند که در ردههای مختلف، برای ادارهی امور مردم کار میکنند.
عقل و تجربه اجتماعی، و اهمّیتی که امامان ما به نظم اجتماعی میدهند،نشان میدهد که باید از مسئولین قانونی اطاعت کنیم.
همانطور که در پایان آیه اشاره شده، در اختلاف و تنازع، فقط نظر خدا و پیامبر ملاک است، نه سایر مسئولین و حاکمان، زیرا ممکن است آنها خطا کنند یا منحرف شوند.
اگر «اولی الامر» ائمه بودند، در بخش آخر آیه، نام آنها حذف نمیشد، زیرا تنازع با معصوم، گناه است.
در آیه 83 همین سوره، عبارت «اولیالامر» تکرار شده است و در آنجا بحث از ارجاع شایعات و اخبار به پیامبر(ع) و «اولیالامر» است، پس معلوم میشود «اولیالامر» با پیامبر زندگی میکرده اند و کار آنها به امور سیاسی و اجتماعی حکومت مربوط است، زیرا آنان شایعات و اخبار امنیتی را خوب میشناسند.
همانگونه که در آیه 57 آمد، چنین افرادی امانتدار امور مردم هستند و مردم آنان را برای حکومت انتخاب نموده و این امانت را به آنان میدهند، ولی ائمه بزرگوار را مردم انتخاب نمیکنند.
امام علی (ع) در نهج البلاغه، مالک اشتر را به عنوان اولیالأمر معرفی میکنند، پس معلوم میشود برای رسیدن به این مقام، عصمت لازم نیست.
تعبیر این آیات در استخاره با قرآن
خوب است به شرطی که:
امانتها را به صاحبان آنها بدهید و زمانی که میان مردم داوری میکنید، به عدالت رفتار کنید، مسلّماً خدا شما را به خوبی ها نصیحت میکند،که خدا همواره شنوا و بیناست
