در این مقاله، قصد داریم تا با بررسی سوره مائده آیات 55 تا 58 به تفسیر و فهم عمیقتر کلام الهی بپردازیم. این آیات به معیارها و شرایط ولایت و رهبری افراد میپردازد و خصوصاً به شایستگی حضرت علی (ع) در این زمینه اشاره دارند. همچنین، این قسمت از قرآن کریم به موضوعی حساس در دوران پیامبر اشاره میکند که برخی از مسلمانان با اهل کتاب روابط صمیمی برقرار کرده بودند. با توجه به توصیههای الهی، مسلمانان باید این روابط را قطع کنند و با مؤمنین صالح ارتباط برقرار کنند. در ادامه، به تجزیه و تحلیل این آیات خواهیم پرداخت.
اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسولُهو وَ الَّذینَ آمَنوا | دوستان صمیمی شما، تنها خدا، پیامبر و مؤمنان میباشند؛ |
الَّذینَ یُقیمونَ الصَّلاهَ | همان کسانی که نماز را برپا میدارند، |
وَ یُؤْتونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعونَ (55) | و در حال فروتنی و رکوع، زکات میدهند[i] |
وَ مَنْ یَتَوَلَّ اللّهَ وَ رَسولَهو وَ الَّذینَ آمَنوا | و هر کس ولایت خدا و پیامبر و مؤمنین را بپذیرد، |
فَاِنَّ حِزْبَ اللّهِ هُمُ الْغالِبونَ (56) | بداند که تنها حزب الهی پیروز است |
یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا | ای کسانی که ایمان آوردهاید، |
لاتَتَّخِذُوا الَّذینَ اتَّخَذوا دینَکُمْ هُزُوًا وَ لَعِبًا مِنَ الَّذینَ اوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ الْکُفّارَ اَوْلِیاءَ | کسانی را که دینِ شما را به مسخره و بازیچه گرفتند، چه از اهل کتاب، قبل از شما باشند،یا از کافران، به دوستی نگیرید؛ |
وَ اتَّقُوا اللّهَ اِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ (57) | و اگر مؤمنید تقوای الهی داشته باشید |
وَ اِذا نادَیْتُمْ اِلَى الصَّلاهِ | و هنگامیکه مردم را به نماز فرا میخوانید، |
اِتَّخَذوها هُزُوًا وَ لَعِبًا | آن دعوت را به مسخره و بازیچه میگیرند؛ |
ذٰلِکَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لایَعْقِلونَ (58) | زیرا آنان اندیشه نمیکنند. |
[i] آیات 55 و 56 در مورد معیارهای رهبری افرادی همچون حضرت علی(ع) است و گواه بر شایستگی ایشان برای ولایت است. اهل کتاب در زمان پیامبر به عنوان افرادی آگاه و دانشمند معروف بودند و به همین دلیل بعضی از مسلمین به آنان متمایل شده و با آنها رابطه صمیمانه دوستی برقرار میکردند. چون آنان از این روابط سوء استفاده سیاسی کردند، خداوند دستور میدهد که این نوع ارتباطات ولایی با آنان قطع و بجای آن با مؤمنین صالح، برقرار گردد. افعال و اسماء به کار رفته در آیه، مضارع و جمع میباشد که نشان میدهد قصد بیان یک حادثه خاص در گذشته نبوده و مسلمین باید همواره کسانی همچون امام علی -که اهل نماز و زکات میباشد را- به عنوان مولای خود انتخاب کنند.
تعبیر این آیات در استخاره با قرآن
خوب است به شرطی که:
- دوستان صمیمی شما، تنها خدا، پیامبر و مؤمنان میباشند؛ همان کسانی که نماز را برپا میدارند، و در حال فروتنی و رکوع، زکات میدهند. کسانی را که دینِ شما را به مسخره و بازیچه گرفتند، به دوستی نگیرید؛و اگر مؤمن هستید تقوای الهی داشته باشید