در این مقاله، سوره رعد آیات 16 تا 18 از قرآن کریم را بررسی می کنیم. این آیات به تمثیل حق و باطل میپردازند و سرنوشت کسانی را بیان میکنند که به دعوت خدا پاسخ مثبت دادهاند و آنهایی که این دعوت را نادیده گرفتهاند. این آیات در عین زیبایی و عمق معنایی خود، تصویری روشن از علم و قدرت خداوند و ماهیت حق و باطل و پایان کار پیروان آنها را ترسیم میکنند.
قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْاَرْضِ قُلِ اللّهُ | بگو: «صاحب اختیار آسمانها و زمین کیست؟» بگو:«خدا» |
قُلْ اَفَاتَّخَذْتُمْ مِنْ دونِهى اَوْلِیاءَ | بگو: «با این حال، آیا جز او، خدایانی را اختیار کرده اید |
لا یَمْلِکونَ لِاَنْفُسِهِمْ نَفْعًا وَ لاضَرًّا | که حتّیٰ برای خودشان هم سود و زیانی ندارند؟» |
قُلْ هَلْ یَسْتَوِى الْاَعْمیٰ وَ الْبَصیرُ | بگو: «آیا نابینا و بینا یکسانند؟ |
اَمْ هَلْ تَسْتَوِى الظُّلُماتُ وَ النّورُ | و آیا تاریکی و روشنایی برابرند؟» |
اَمْ جَعَلوا لِلّهِ شُرَکاءَ خَلَقوا کَخَلْقِهى | یا برای خدا شریکانی قرار دادهاند که مانند خدا چیزهایی آفریدند، |
فَتَشابَهَ الْخَلْقُ عَلَیْهِمْ | آنگاه نمیدانند کدام آفرینش به کدام خدا تعلّق دارد؟ |
قُلِ اللّهُ خالِقُ کُلِّ شَىْءٍ | بگو: «خدا آفریدگار همه چیز است؛ |
وَ هُوَ الْواحِدُ الْقَهّارُ (16) | و اوست که یگانه و بسیار قدرتمند و پیروز است» |
اَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً | خدا از آسمان، آبی را فرود آورد؛ |
فَسالَتْ اَوْدِیَهٌ بِقَدَرِها | آنگاه آب در هر رودی به اندازهی ظرفیّت آن، روان شد؛ |
فَاحْتَمَلَ السَّیْلُ زَبَدًا رابِیًا | سپس سیلاب، کف فراوانی را به وجود آورد وحمل نمود؛ |
وَ مِمّا یوقِدونَ عَلَیْهِ فِى النّارِ | و از آن فلزاتی که در آتش حرارت میدهند، |
ابْتِغاءَ حِلْیَهٍ اَوْ مَتاعٍ زَبَدٌ مِثْلُهو | برای آنکه کالایی زینتی یا محصولی بسازند، کفی ظاهر میشود. |
کَذٰلِکَ یَضْرِبُ اللّهُ الْحَقَّ وَ الْباطِلَ | خداوند، این چنین حق و باطل را مثل میزند؛ |
فَاَمَّا الزَّبَدُ فَیَذْهَبُ جُفاءً | در این میان،کف همچون هر امر باطلی به کنار میرود؛ |
وَ امّا ما یَنْفَعُ النّاسَ فَیَمْکُثُ فِى الْاَرْضِ | ولی آنچه به مردم سود دهد، همچون حق در زمین میماند؛ |
کَذٰلِکَ یَضْرِبُ اللّهُ الْاَمْثالَ (17) | خداوند اینچنین مَثَلهایی میزند[i] |
لِلَّذینَ اسْتَجابوا لِرَبِّهِمُ الْحُسْنیٰ | آنان که دعوت خدای خود را اجابت کردند، پاداش نیکودارند؛ |
وَ الَّذینَ لَمْ یَسْتَجیبوا لَهو | و کسانی که دعوت او را اجابت نکردند، |
لَوْ اَنَّ لَهُمْ ما فِى الْاَرْضِ جَمیعًا وَمِثْلَهو مَعَهو | اگر تمام آنچه در زمین است و مانند آن را داشته باشند، |
لَافْتَدَوْا بِهى | حتّیٰ حاضرند آن را برای آزادی خویش از مجازات الهی بپردازند، |
اُولٰئِکَ لَهُمْ سوءُ الْحِسابِ | حساب آنان، بسیار بد است؛ |
وَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهادُ (18) | و جایگاهشان جهنّم میباشد و چه بد جایگاهی است. |
[i] کف روی آب و کف روی مواد مذاب فوری نابود می شود و فایدهای هم ندارند به همین دلیل، باطل به آن تشبیه شده است. شرک هم اینگونه است به آیه 81 سوره اسراء نیز مراجعه کنید تا موضوع روشن شود.
تعبیر این آیات در استخاره با قرآن
خوب است به شرطی که:
- صاحب اختیار آسمانها و زمین کیست، خداست؛ با این حال، آیا جز او، خدایانی را اختیار کرده اید که حتّیٰ برای خودشان هم سود و زیانی ندارند؟ آیا نابینا و بینا یکسانند؟ و آیا تاریکی و روشنایی برابرند؟ بگو: «خدا آفریدگار همه چیز است و اوست که یگانه و بسیار قدرتمند و پیروز است»