این نوشتار به بررسی سوره أنبیاء آیات 83 تا 88 از کلام الله مجید می پردازد. در این مجموعه آیات چند داستان از پیامبران الهی ذکر شده است. ابتدا داستان حضرت ایوب که هنگام مصیبت، خدا را ندا داد و خداوند دعای او را اجابت کرد. سپس داستان اسماعیل، ادریس و ذوالکفل که همگی از صابران بودند. در ادامه نیز داستان حضرت یونس که با خشم از میان مردم رفت و خداوند او را مجازات کرد تا به گناه خود پی برد و در نهایت توبه کرد و خداوند نیز دعایش را اجابت نمود. این داستانها به زیبایی بیانگر رحمت الهی به بندگان مؤمن و توبهکار می باشد.
وَ اَیّوبَ اِذْ نادیٰ رَبَّهو | و «ایّوب» را یاد آور، آنگاه که صاحباختیار خود را ندا داد |
اَنّى مَسَّنِیَ الضُّرُّ وَ اَنْتَ اَرْحَمُ الرّاحِمینَ (83) | که: «به من آسیب رسیده، و تو از همهی مهربانان مهربانتری» |
فَاسْتَجَبْنا لَهو فَکَشَفْنا ما بِهى مِنْ ضُرٍّ | ما هم درخواست او را پذیرفتیم و ناراحتی او را برطرف نمودیم ؛ |
وَ آتَیْناهُ اَهْلَهو وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ | و خانواده و همانند آنان را به وی بازگرداندیم؛ |
رَحْمَهً مِنْ عِنْدِنا وَ ذِکْریٰ لِلْعابِدینَ (84) | تا رحمتی از ما و تذکّری برای عبادتکنندگان باشد |
وَ اِسْماعیلَ وَ اِدْریسَ وَ ذَا الْکِفْلِ | و «اسماعیل» و «ادریس» و «ذَالکِفل» را در نظر آور ؛ |
کُلٌّ مِنَ الصّابِرینَ (85) | که همه از صابران بودند |
وَ اَدْخَلْناهُمْ فى رَحْمَتِنا | ما آنان را در رحمت خود وارد کردیم؛ |
اِنَّهُمْ مِنَ الصّالِحینَ (86) | زیرا که ایشان از صالحان بودند[i] |
وَ ذَا النّونِ اِذْ ذَهَبَ مُغاضِبًا | و یونس را به یادآور، آنگاه که با خشم از میان مردم رفت؛ |
فَظَنَّ اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ | گمان کرد که ما بر او سخت نمیگیریم، ولی او را گرفتار کردیم ؛ |
فَنادیٰ فِى الظُّلُماتِ | پس در آن تاریکیها، ندا داد: |
اَنْ لااِلٰهَ اِلّا اَنْتَ | «خدایی جز تو نیست؛ |
سُبْحانَکَ اِنّى کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ (87) | تو منزّهی، واقعاً که من از ستمکاران بودم» |
فَاسْتَجَبْنا لَهو وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ | ما هم دعای او را اجابت کردیم و از اندوه نجاتش دادیم؛ |
وَ کَذٰلِکَ نُنْجِى الْمُؤْمِنینَ (88) | و همواره این چنین مؤمنان را نجات میدهیم. [ii] |
[i] اگر صفت صبر را در خود ایجاد کردیم، جزو صالحین خواهیم شد، اقتباس از آیه 85 و 86 انواع صبر عبارتند از: صبر در مصیبت – صبر در معصیت – صبر در عبادت
[ii] دعای زیبایی که در پایان آیه 87 آمده است و به ذکر یونسیه معروف است، یکی از مؤثرترین دعاهای قرآن است. در این دعا چند رکن مهم وجود دارد: لااِلٰهَ اِلّا اَنتَ: توحید و یکتایی خداوند و اینکه جز او نجاتبخشی نیست، سُبحانَکَ: خداوند مُنزّه از هر عیبی است و اینکه رحمتش را از کسی که او را میخواند، دریغ نمینماید، اِنّى کُنتُ مِنَ الظّالِمینَ: من از ستمکاران بودم و اکنون متوجّه حقیقت شده و توبه کردهام. خداوند حتماً این دعا را اجابت میکند زیرا فرموده است که ما از این راه مؤمنین را نجات میدهیم.
تعبیر این آیات در استخاره با قرآن
خوب است :
- «ایّوب» را یاد آور، آنگاه که صاحباختیار خود را ندا داد که: «به من آسیب رسیده، و تو از همهی مهربانان مهربانتری» ما هم درخواست او را پذیرفتیم و ناراحتی او را برطرف نمودیم تا رحمتی از ما و تذکّری برای عبادتکنندگان باشد و «اسماعیل» و «ادریس» و «ذَالکِفل» را در نظر آور که همه از صابران بودند ؛ ما آنان را در رحمت خود وارد کردیم زیرا ایشان از صالحان بودند. و یونس را به یادآور، آنگاه که با خشم از میان مردم رفت؛ گمان کرد که ما بر او سخت نمیگیریم، ولی او را گرفتار کردیم؛ پس در آن تاریکیها، ندا داد: «خدایی جز تو نیست؛ تو منزّهی، واقعاً که من از ستمکاران بودم» ما هم دعای او را اجابت کردیم و از اندوه نجاتش دادیم و همواره این چنین مؤمنان را نجات میدهیم.