در این صفحه، سوره قصص آیات 76 تا 82 آمده است که داستان «قارون» و ثروت اندوزی بیحد و حصر او را بیان میکند. قارون با وجود هشدارهای قوم خود، سرمست از ثروت شد و مال اندوزی را به پرهیزکاری و اطاعت از خداوند ترجیح داد. اما سرانجام به دستور الله،زمین ، او و خانهاش را فرو بلعید و قارون هلاک شد. این داستان عبرتآموز، هشداری است به کسانی که در هوس ثروتاندوزی، فرمان الهی را فراموش میکنند.
اِنَّ قارونَ کانَ مِنْ قَوْمِ موسیٰ فَبَغیٰ عَلَیْهِمْ | «قارون» از قوم موسیٰ بود؛ ولی بر آنان ستم کرد؛ |
وَ آتَیْناهُ مِنَ الْکُنوزِ ما اِنَّ مَفاتِحَهو | و به او آنقدر از گنجها داده بودیم که حمل کلیدهای آن |
لَتَنوءُ بِالْعُصْبَهِ اُولِى الْقُوَّهِ | برای یک گروهِ نیرومند، بسیار سنگین بود. |
اِذْ قالَ لَهو قَوْمُهو لاتَفْرَحْ | آنگاه که قوم وی به او گفتند: «سرمستی نکن؛ |
اِنَّ اللّهَ لایُحِبُّ الْفَرِحینَ (76) | زیرا خدا سرمستان را دوست نمیدارد |
وَ ابْتَغِ فى ما آتاکَ اللّهُ الدّارَ الْآخِرَهَ | و به کمک آنچه خدا به تو داده، به دنبال سرای آخرت باش؛ |
وَ لاتَنْسَ نَصیبَکَ مِنَ الدُّنْیا | البتّه سهم خود را از دنیا، فراموش نکن؛ |
وَ اَحْسِنْ کَما اَحْسَنَ اللّهُ اِلَیْکَ | و نیکی کن همان گونهکه خدا، زیاد و بیمنّت به تو نیکی کرده؛ |
وَ لاتَبْغِ الْفَسادَ فِى الْاَرْضِ | و در زمین به دنبال فساد مباش؛ |
اِنَّ اللّهَ لایُحِبُّ الْمُفْسِدینَ (77) | که خدا مفسدان را دوست نمیدارد» |
قالَ اِنَّما اوتیتُهو عَلیٰ عِلْمٍ عِنْدى | قارون گفت: «اینها به خاطر دانشی که دارم به من داده شده[i]» |
اَوَ لَمْ یَعْلَمْ اَنَّ اللّهَ قَدْ اَهْلَکَ مِنْ قَبْلِهى مِنَ الْقُرونِ | آیا او ندانست که خدا پیش از او نسلهایی را نابود کرد |
مَنْ هُوَ اَشَدُّ مِنْهُ قُوَّهً وَ اَکْثَرُ جَمْعًا | که نیرومندتر و مالاندوزتر از او بودند؟ |
وَ لایُسْاَلُ عَنْ ذُنوبِهِمُ الْمُجْرِمونَ (78) | و در هنگام مجازات، از گناه مجرمان نمیپرسند[ii] |
فَخَرَجَ عَلیٰ قَوْمِهى فى زینَتِهى | سپس قارون، با تجمّل بسیار، در برابر قومش ظاهر شد |
قالَ الَّذینَ یُریدونَ الْحَیاهَ الدُّنْیا | کسانی که زندگی دنیا را میخواستند، گفتند: |
یا لَیْتَ لَنا مِثْلَ ما اوتِیَ قارونُ | «ای کاش مثل آنچه به قارون داده شده، ما هم داشتیم! |
اِنَّهو لَذو حَظٍّ عَظیمٍ (79) | واقعاً او، بخت بزرگی دارد» |
وَ قالَ الَّذینَ اوتُوا الْعِلْمَ | و کسانی که دانش به آنان داده شده بود، گفتند: |
وَیْلَکُمْ ثَوابُ اللّهِ خَیْرٌ | «وای بر شما ! پاداش الهی بهتر است، |
لِمَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحًا | برای کسی که ایمان آورد و کار شایسته انجام دهد، |
وَ لایُلَقّاها اِلَّا الصّابِرونَ (80) | و آن پاداش، جز به صابران داده نشود» |
فَخَسَفْنا بِهى وَ بِدارِهِ الْاَرْضَ | پس “قارون” را با خانه و داراییاش، در زمین فرو بردیم |
فَما کانَ لَهو مِنْ فِئَهٍ یَنْصُرونَهو مِنْ دونِ اللّهِ | و هیچ گروهی نبود که در برابر اراده الهی او را یاری کند |
وَ ما کانَ مِنَ الْمُنْتَصِرینَ (81) | و از خودش هم کاری ساخته نبود |
وَ اَصْبَحَ الَّذینَ تَمَنَّوْا مَکانَهو بِالْاَمْسِ | و صبحگاهان، کسانی که دیروز مقام او را آرزو داشتند، |
یَقولونَ وَیْکَاَنَّ اللّهَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهى وَ یَقْدِرُ | میگفتند: «شگفتا، خدا رزق و روزی را برای هر کس از بندگان خود که بخواهد وسعت میبخشد یا به اندازه مینماید؛ |
لَوْلا اَنْ مَنَّ اللّهُ عَلَیْنا لَخَسَفَ بِنا | و اگر منّت و لطف خدا نبود، زمین ما را هم فرو میبُرد؛ |
وَیْکَاَنَّهو لایُفْلِحُ الْکافِرونَ (82) | شگفتا ! که کافران رستگار نمیشوند» |
[i] قارون چنین استدلال میکند که «من به دلیل تلاش علمی خودم توانستهام به این ثروت برسم، پس چرا اموالم را به کسانی بدهم که لیاقت نداشته و ضعیف ماندهاند؟». آیا همین سخن را امروزه ، از متخصصان ثروتمند نشنیدهاید؟ آیا برخی از مدیران، صنعتگران و دولتمردان، که امروز در جامعه ما به ثروت اندوزی مشغولند و به نیازمندان کمک نمیکنند، همین حرف را نمیزنند؟ بله، آنان همین سخن را میگویند. امّا ببینیم اشکال این بینش در کجاست؟ قرآن خطای قارون را قبل از استدلال او آشکار نموده، آنجا که میفرماید: (نیکی کن همانطور که خدا نسبت به تو نیکی کرد). آری قارون درست میگفت که به واسطه علمش توانسته است به این ثروت برسد، امّا او توجّه نکردکه علم نیز از نعمتهای الهی است که خداوند به او عطا فرموده است. قارون توجّه دارد که ثروتش را به واسطه علمش بدست آورده ولی توجّه ندارد که علمش را چگونه به دست آورده است! آیا نباید از خدایی که چنین دانشی به او داده است، اطاعت کند؟ ولی دنیا پرستان فقط ظاهر را میبینند و به عمق حقایق توجهی ندارند.
[ii] در قیامت مجرمان با نشانههایشان شناخته میشوند و نیازی نیست که در بارهی جرمشان از آنان پرسش شود زیرا هر رازی در آن روز آشکار و روشن است. همانگونه که اکنون با دیدن یک معتاد از وضعیت بد او آگاه میشوید و نیازی نیست حالش را بپرسید.
تعبیر این آیات در استخاره با قرآن
بد است، توجه داشته باشد:
- سرمستی نکن، به کمک آنچه خدا به تو داده، به دنبال سرای آخرت باش؛ البتّه سهم خود را از دنیا هم، فراموش نکن؛ نیکی کن همان گونه که خدا، به تو نیکی کرده؛ در زمین به دنبال فساد مباش؛ خدا مفسدان را دوست نمیدارد. پاداش الهی، برای کسی که ایمان آورد و کار شایسته انجام دهد، بهتر است، و آن پاداش، جز به صابران داده نشود»