در این نوشتار، سوره روم آیات 1 تا 11 درباره سرنوشت رومیان و عبرت آموزی از سرگذشت امتهای گذشته آمده است. این سوره با اشاره به شکست رومیان در جنگ آغاز میشود و سپس وعده پیروزی آینده آن ها را میدهد. این سوره به بیتوجهی بسیاری از مردم به آیات الهی و قدرت خداوند و نیز به سرنوشت امتهای گذشته اشاره میکند و توصیه مینماید که انسانها باید از سرگذشت گذشتگان عبرت بگیرند. همچنین این سوره به حکمت خلقت و مرگ و زندگی دوباره انسانها توسط خداوند اشاره دارد.
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیمِ | به نام خدایی که مهرش بسیار است و همیشگی |
الم (1)غُلِبَتِ الرّومُ (2) | حروف[i] الف، لام، میم (1) رومیان شکست خوردند |
فى اَدْنَى الْاَرْضِ | در کم ارتفاع ترین سرزمین[ii] |
وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبونَ (3) | و آنان پس از این شکست، به زودی پیروز خواهند گردید |
فى بِضْعِ سِنینَ لِلّهِ الْاَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ | در چند سال؛ فرمان برای خداست، هم در گذشته و هم در آینده ؛ |
وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنونَ (4) | و آن روز، مؤمنان شاد میشوند |
بِنَصْرِ اللّهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ | و به یاری خدا پیروز میشوند، او هرکه را بخواهد، یاری میکند |
وَ هُوَ الْعَزیزُ الرَّحیمُ (5) | و اوست که توانای مهربان است.[iii] |
وَعْدَ اللّهِ لا یُخْلِفُ اللّهُ وَعْدَهو | این وعدهی الهی است و خدا هرگز وعده خلافی نمیکند |
وَ لٰکِنَّ اَکْثَرَ النّاسِ لایَعْلَمونَ (6) | ولی بیشتر مردم نمیدانند |
یَعْلَمونَ ظاهِرًا مِنَ الْحَیاهِ الدُّنْیا | فقط ظاهری از زندگی دنیا را میدانند |
وَ هُمْ عَنِ الْـآخِرَهِ هُمْ غافِلونَ (7) | امّا از آخرت غافلند |
اَوَ لَمْ یَتَفَکَّروا فى اَنْفُسِهِمْ | آیا در وجود خود تفکّر نکردهاند؟ |
ما خَلَقَ اللّهُ السَّماواتِ وَ الْاَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما اِلّا بِالْحَقِّ وَ اَجَلٍ مُسَمًّى | و در اینکه خدا آسمانها و زمین و آنچه در بین آنهاست را، به حق و تا زمانی معیّن آفریده است |
وَ اِنَّکَثیرًامِنَ النّاسِ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ لَکافِرونَ(8) | ولی بیشتر مردم، نسبت به دیدار خدای خود کافرند |
اَوَ لَمْ یَسیروا فِى الْاَرْضِ فَیَنْظُروا | آیا در زمین گردش نکردند تا ببینند |
کَیْفَ کانَ عاقِبَهُ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ | عاقبت کسانی که قبل از آنان بودند چه شد؟ |
کانوا اَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّهً وَ اَثارُوا الْاَرْضَ | از ایشان نیرومندتر بودند و زمین را زیر و رو میکردند |
وَ عَمَروها اَکْثَرَ مِمّا عَمَروها | و آن را آباد میساختند بیشتر از آنچه اینان آبادش کردهاند |
وَ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ | و پیامبران نشانههایی روشن آوردند؛ امّا آنها قبول نکردند |
فَما کانَ اللّهُ لِیَظْلِمَهُمْ | و خداوند هرگز به آنان ستم نکرد |
وَ لٰکِنْ کانوا اَنْفُسَهُمْ یَظْلِمونَ (9) | بلکه خودشان بر خویشتن ستم میکردند |
ثُمَّ کانَ عاقِبَهَ الَّذینَ اَساءُوا السُّوأْیٰ | آنگاه عاقبتِ کسانی که بدی کردند، به جائی رسید |
اَنْکَذَّبوا بِآیاتِ اللّهِ وَکانوا بِهایَسْتَهْزِئونَ (10) | که آیات الهی را دروغ شمرده و به مسخره گرفتند |
اَللّهُ یَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ یُعیدُهو | خدا آفرینش را آغاز میکند سپس آن را باز میگرداند[iv] |
ثُمَّ اِلَیْهِ تُرْجَعونَ (11) | سپس به سوی او بازگردانده میشوید |
[i] شرح مربوط به «حروف مقطّعه» را در پی نوشت مربوط به اولین آیه از سوره بقره، مطالعه فرمایید.
[ii] این جنگ در منطقهای به نام «بحرالمیت» روی داد که ارتفاع آن از سطح دریا هم پایینتر است.
[iii] پیروزی و شکست به فرمان الهی است، این بینش موجب می شود تا انسان از حوادث آینده نهراسد.
[iv] دانشمندان نجوم براساس اطلاعاتی که از راههای مختلف تأیید گردیده است، به این نتیجه رسیدهاند که جهان فعلی درحال انبساط است. هرچه به گذشته برگردیم جهان بستهتر بوده و اگر حدود 7/13 میلیارد سال به عقب برگردیم به لحظهای میرسیم که کل جهان فقط در یک نقطه بسیار کوچک قرار داشته و با یک انفجار بسیار بزرگ آفرینش آغاز گردیده است. به این انفجار bigbang میگویند. از آن زمان تاکنون جهان درحال گسترش میباشد ولی از دید علمی نمیدانیم این انبساط تا کی ادامه خواهد داشت. قرآن این واقعیت علمی را در آیه 30 سوره انبیاء توضیح میدهد. امّا نکته جالبی که قرآن از این حقیقت علمی نتیجه میگیرد، توحید و یگانگی خالق هستی است. درگذشته انسان بت پرست برای هر بخش از آفرینش خدای خاصی در نظر میگرفت و برای درخواست هر چیز از خدای مخصوص به آن درخواست کمک میکرد. مثلاً خدای باران، خدای خورشید، خدای باروری، خدای شفابخش بیماران و غیره. قرآن بعد از ذکر این نکته که مجموعه آسمانها و زمین همه در ذرّهای قرار داشته و بعد به تدریج گسترش یافته و متناسب با نیاز موجودات زنده، آب و هوای آن مساعد گردیده است این حقیقت را به انسان یادآوری میکند که جهان خلقت، جهانی یک پارچه و نظاممند است و کل آن در تسلط و اختیار وجودی بسیار دانا و توانا میباشد. انسان باید فقط او را بندگی کند و فقط بر او تکیه کند و فقط او را چاره ساز یا وکیل خود بداند. این آیه یکی از زیباترین آیات نجومی قرآن است و به واقعیتی اشاره میکند که از نظر فیزیکدانان هنوز یک پرسش مهم است. آیا انبساط جهان نقطهی پایان دارد؟ پاسخ این پرسش بر مبنای همین آیه 11 سورهی روم، مثبت است. یعنی روزی خواهد رسید که انبساط پایان یافته و انقباظ شروع میشود و باز جهان به نقطه آغازین خود باز میگردد و پس از آن آفرینش جهان آخرت آغاز میگردد.
تعبیر این آیات در استخاره با قرآن
بد است، توجه داشته باشد:
- نگران چیزی نباشید، زیرا فرمان کارها، در دست خداست، هم در گذشته و هم در آینده؛ و به یاری خدا، مؤمنان شاد و پیروز میشوند، او هرکه را بخواهد، یاری میکند و اوست که پیروزمندی مهربان است. این وعدهی الهی است و خدا هرگز وعده خلافی نمیکند ولی بیشتر مردم نمیدانند؛ فقط ظاهری از زندگی دنیا را میدانند امّا از آخرت غافلند؛ آیا در وجود خود تفکّر نکردهاند؟ و در این که خدا آسمانها و زمین و آنچه در بین آنهاست را، به حق و تا زمانی معیّن آفریده است ولی بیشتر مردم، نسبت به دیدار خدای خود کافرند؛ خدا آفرینش را آغاز کرد سپس آن را به حال اوّلش باز میگرداند سپس به سوی او بازگردانده میشوید .