این نوشتار شامل سوره بقره آیات ۱۸۳ تا ۱۸۷ از قرآن کریم است که درباره احکام و فلسفه روزه در ماه رمضان سخن می‌گوید. در ابتدای این آیات، وجوب روزه بر مسلمانان بیان شده و سپس به برخی احکام و شرایط آن اشاره می‌کند. همچنین، فواید و حکمت روزه گرفتن نیز توضیح داده شده است. این آیات، راهنمای مناسبی برای درک بهتر مسلمانان از احکام و فلسفه روزه در ماه مبارک رمضان هستند.
| یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ | ای کسانی که ایمان آورده‌اید: روزه بر شما واجب شد؛ |
| کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ | همانگونه که بر گذشتگان شما واجب بود؛ |
| لَعَلَّکُمْ تَتَّقونَ (۱۸۳) | تا به درجه تقوا و خویشتنداری برسید (۱۸۳) |
| اَیّامًا مَعْدوداتٍ | روزهایی محدود و مشخّص، |
| فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَریضًا اَوْ عَلیٰ سَفَرٍ | امّا هر کس از شما که بیمار شود یا در سفر باشد، |
| فَعِدَّهٌ مِنْ اَیّامٍ اُخَرَ | به همان تعداد، از روزهای دیگر روزه بگیرد؛ |
| وَ عَلَى الَّذینَ یُطیقونَهو | و برای کسانی که روزه طاقت فرسا باشد، |
| فِدْیَهٌ طَعامُ مِسْکینٍ | برای هر روزه، فدیه آن، غذا دادن به یک بینوا میباشد؛ |
| فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْرًا فَهُوَ خَیْرٌ لَهو | پس هر که علاقهمند به نیکوکاری باشد، برایش بهتر است؛ |
| وَ اَنْ تَصوموا خَیْرٌ لَکُمْ اِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمونَ (۱۸۴) | و اینکه روزه بگیرید، برایتان بهتر است، اگر بدانید (۱۸۴) |
| شَهْرُ رَمَضانَ الَّذى اُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ | رمضان، ماهی است که آیاتی از قرآن، در بارهی آن نازل شده[i]؛ |
| هُدًى لِلنّاسِ | و این قرآن برای هدایت مردم آمده، |
| وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدیٰ وَ الْفُرْقانِ | و دارای دلایل آشکارِ هدایت، و جداکننده‌ی حق از باطل است؛ |
| فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ | پس هرکس از شما، که در این ماه حاضر باشد، باید روزه بگیرد ؛ |
| وَ مَنْ کانَ مَریضًا اَوْ عَلیٰ سَفَرٍ | و کسی که بیمار یا در سفر باشد، |
| فَعِدَّهٌ مِنْ اَیّامٍ اُخَرَ | به همان اندازه، از ماههای دیگر، روزه بگیرد؛ |
| یُریدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ | خداوند برای شما آسانی می‌خواهد ؛ |
| وَ لایُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ | او هرگز برای شما سختی نمی‌خواهد؛ |
| وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّهَ | و این احکام را مقرّر کرده، تا تعداد روزه را تکمیل کنید؛ |
| وَ لِتُکَبِّرُوا اللّهَ عَلیٰ ما هَداکُمْ | و خدا را به سبب آنکه شما را هدایت کرده، به بزرگی یاد کنید ؛ |
| وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرونَ (۱۸۵) | و شکرگزار او باشید (۱۸۵) |
| وَ اِذا سَاَلَکَ عِبادى عَنّى فَاِنّى قَریبٌ | و هرگاه بندگانم از تو درباره‌ی من بپرسند، بگو من نزدیکم! |
| اُجیبُ دَعْوَهَ الدّاعِ اِذا دَعانِ | دعای هر دعاکننده را، هنگامی‌که مرا بخواند، پاسخ می‌دهم ؛ |
| فَلْیَسْتَجیبوا لى وَ لْیُؤْمِنوا بى | پس باید دعوت مرا اجابت کنند و به من ایمان بیاورند، |
| لَعَلَّهُمْ یَرْشُدونَ (۱۸۶) | تا آنان به رشد و هدایت برسند[ii] (186) |
| اُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیامِ الرَّفَثُ اِلیٰ نِسائِکُمْ | در شب روزهداری، همخوابی با همسرانتان، برای شما حلال شده؛ |
| هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ اَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ | آنان لباسی برای شما و شما نیز لباس آنان هستید؛ |
| عَلِمَ اللّهُ اَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتانونَ اَنْفُسَکُمْ | خدا دانست که با نافرمانی از او شما به خود، خیانت می‌کنید؛ |
| فَتابَ عَلَیْکُمْ وَ عَفا عَنْکُمْ | از این رو توبه شما را پذیرفت و از شما گذشت نمود. |
| فَالْآنَ باشِروهُنَّ | پس اکنون در شبهای رمضان با آنان آمیزش کنید؛ |
| وَ ابْتَغوا ما کَتَبَ اللّهُ لَکُمْ | و آنچه را خدا برایتان مقرّر داشته، طلب نمائید؛ |
| وَ کُلوا وَ اشْرَبوا | و بخورید و بیاشامید؛ |
| حَتّیٰ یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْاَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْاَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ | تا وقتی که برای شما، رشته‌ای سپید از رشته‌ای سیاه، به وسیله‌ی نور سپیده دم، قابل تشخیص شود؛ |
| ثُمَّ اَتِمُّوا الصِّیامَ اِلَى اللَّیْلِ | سپس روزه را تا شب به پایان رسانید؛ |
| وَ لا تُباشِروهُنَّ وَ اَنْتُمْ عاکِفونَ فِى الْمَساجِدِ | و با همسر آمیزش نکنید؛ در حالی که در مساجد مُعتَکف هستید؛ |
| تِلْکَ حُدودُ اللّهِ فَلا تَقْرَبوها | این است حدود الهی، پس با آنها نزدیکی نکنید. |
| کَذٰلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ آیاتِه‌ى لِلنّاسِ | خداوند آیاتش را این گونه برای مردم بیان می‌کند، |
| لَعَلَّهُمْ یَتَّقونَ (۱۸۷) | تا آنان اهل تقوا شوند. (۱۸۷) |
[i] میدانیم که تمام قرآن، یکباره در ماه رمضان نازل نشده است، زیر خود قرآن صراحت دارد که آیات به تدریج نازل شده تا به تدریج برای مردم خوانده شود، حال اگر بگوئیم که بخشی از قرآن در ماه رمضان نازل شده، دیگر امتیازی برای ماه رمضان نیست، زیرا در ماههای دیگر نیز، همچون ماه رمضان، نزول آیات، وجود داشته، پس منظور چیز دیگری است. تنها ماه قمری که از آن در قرآن نام بُرده شده، ماه رمضان است. منظور از عبارت « شَهْرُ رَمَضانَ الَّذى اُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ» ، همین حقیقت است.
[ii] در تمام قرآن، شبیه به این ساختار آیه نداریم، معمولا ساختار آیات به این شکل دیگری است است، پرسش در قالب فعل مضارع می‌آید و پاسخ هم با فعل امری «قُل» شروع می‌شود: به این نمونه‌ها توجّه کنید: یَساَلونَکَ عَنِ الخَمرِ وَ المیسِرِ قُل … یَساَلونَکَ عَنِ الیَتامی قُل …. یَساَلونَکَ عَنِ المَحیضِ قُل …. یَساَلونَکَ عَنِ السّاعَهِ اَیّانَ مُرساها قُل ….، امّا در آیه ۱۸۶ بقره، ساختار دیگری بکار رفته است، بجای فعل مضارع یسئلونک(یعنی از تو بارها می‌پرسند)، به شکل « وَ اِذا سَاَلَکَ » آمده (یعنی هنگامی که از تو بپرسند)، می‌خواهد بفرماید گویا کسی سراغ خداوند را از پیامبرش نمی‌پرسد، از احکام خیلی می‌پرسند، ساختار فوق یازده مرتبه در قرآن تکرار شده است، ولی از صاحب حکم کسی سراغی نمی‌گیرد! ما آیات و نشانه‌های الهی را می‌بینیم، ولی متوجّه صاحب این نشانه‌ها نمی‌شویم. نکته دوم اینکه در این آیه فعل «قُل» برداشته شده و خداوند، بدون واسطه پیامبر اکرم، به بندگانش پاسخ گفته است. چرا؟ شاید منظور این باشد که: «ای بنده‌ی من، اگر مرا بخوانی، خودم به استقبالت می‌آیم».
تعبیر این آیات در استخاره با قرآن
خوب است به شرطی که:
- در مسیر خویشتنداری ، مرتباً تمرین کنید و اگر می‌توانید، روزه بگیرید، اگر نمی‌توانید، از مال خود انفاق کنید. بدانید که خداوند برای شما آسانی می‌خواهد، او هرگز برای شما سختی نمی‌خواهد؛ بدانید که خداوند به شما نزدیک است و دعایتان را می‌شنود و اجابت می‌کند
