«خدای بخشنده، انسان را آفرید به او حرف زدن آموخت و قرآن را یاد داد.»
(الرحمان/۴-۱)
سخن؛ از خِرد یا عقل سرچشمه می‌گیرد و بیان سخن نیکو، نشان از زلالی خِرد است.
گفت وگو، سخن گفتن و شنیدن است و چیزی جز تبادل تجربه و اطلاعات خردمندانه نیست.
قرآن کریم می‌فرماید:
«سخن پاک مانند درختی استوار است که ریشه در زمین دارد و شاخه در آسمان و سخن ناپاک، مانند درختی است که ریشه‌‌‌ی آن کنده شده و قرار و ثباتی ندارد.»
(ابراهیم/۲۴-۲۵)
هنگامی که در مورد موضوع یا مسئله‌ای گفت وگو می‌کنیم یا کسی عقیده یا عملکرد ما را نقد می‌کند، واکنش طبیعی ما گرفتن موضع تدافعی یا تمرکز بر مشکل است. با این کار ذهن خود را به جواب‌هایی که می‌خواهیم بدهیم، مشغول می‌کنیم، نه سخن دیگران. فرض را براین بگذارید که حتا اگر در کُل حق با دیگران نباشد، گوشه کوچکی از حقیقت را بیان می کنند و همان ارزش شنیدن دارد.
هنر گفت وگو این است که صبور باشید و پیش‌داوری نکنید، به دنبال یادگیری و تفاهم باشید، نه تقابل یا تخریب دیگران. به نظرات طرف مقابل احترام بگذارید. صبر، کمک می کند مسائل را از زاویه بهتری ببینید و صداقت خود را نشان دهید. سوء تفاهم فرصتی ارزشمند برای بیان قابل فهم تر محتوای کلام است، پس اگر موضوعی نامفهوم است، از طرف مقابل بخواهید دوباره توضیح دهد.
«با مردم با زبان خوش، سخن بگویید.»(بقره/ ۸۳) و به دنبال یادگیری و تفاهم باشید، نه تقابل یا تخریب دیگران. حرف ناپسند را نشنیده بگیرید و از زخم زبان یا کنایه یا لجاجت دوری کنید. پافشاری در عقاید نادرست، عیب بزرگی است و ما را از نتیجه‌گیری عاقلانه و تصمیم گیری دُرست دور می‌کند.
«خردمندان، سخنان را می‌شنوند و از بهترین آن پیروی می‌کنند.»
منسوب به محمد (ص)
